medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Napięciozależny, niekompetycyjny, charakteryzujący się umiarkowanym powinowactwem antagonista receptora NMDA. Blokuje efekty patologicznie zwiększonego stężenia glutaminianu, które może prowadzić do zaburzenia czynności neuronów. Nie wykazuje istotnej aktywności względem receptorów GABA, benzodiazepinowych, dopaminowych, adrenergicznych, histaminowych i glicynowych ani względem zależnych od potencjału kanałów wapniowych, sodowych i potasowych. Działa antagonistycznie względem receptora 5-HT3, w mniejszym stopniu hamuje receptory nikotynowe. Stosowanie memantyny u chorych na chorobę Alzheimera prowadzi do stabilizacji lub poprawy parametrów oceny stanu ogólnego, czynności życia codziennego, funkcji poznawczych. Nie ma dowodów na hamujący wpływ memantyny na procesy neurodegeneracyjne u chorych na chorobę Alzheimera.
Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. dostępność biologiczna wynosi ok. 100%, tmax – 3–8 h; pokarm nie wpływa na wchłanianie leku. W ok. 45% wiąże się z białkami osocza. Metabolizmowi ulega niewielki odsetek leku. Ok. 80% memantyny występuje w krążeniu w postaci niezmienionej. W metabolizmie leku nie bierze udziału cytochrom P-450. Główne metabolity nie wykazują działania antagonistycznego w stosunku do receptora NMDA. Ponad 99% leku wydalane jest przez nerki; t1/2 wynosi 60–100 h. W przypadku alkalizacji moczu szybkość wydalania memantyny przez nerki może ulec 7–9-krotnemu zmniejszeniu.
Choroba Alzheimera
Choroba Alzheimera o umiarkowanym lub ciężkim nasileniu.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu.
Padaczka
Należy zachować ostrożność u chorych na padaczkę, z drgawkami w wywiadzie lub u pacjentów z czynnikami predysponującymi do padaczki.
Antagoniści NMDA
Należy unikać równoległego stosowania innych antagonistów NMDA (np. amantadyna, ketamina, dekstrometorfan), ponieważ działają one na ten sam układ receptorowy, co może zwiększyć częstość występowania i nasilenia działań niepożądanych (głównie ze strony OUN).
pH moczu
Należy monitorować stan chorych, u których występują czynniki, mogące prowadzić do zwiększenia pH moczu (drastyczne zmiany diety, np. z diety mięsnej na wegetariańską, przyjmowanie dużych dawek leków zobojętniających sok żołądkowy, kwasica kanalikowo-nerkowa, ciężkie zakażenia dróg moczowych bakteriami z rodzaju Proteus).
Stany wymagające zachowania szczególnej ostrożności
Dostępna jest ograniczona liczba danych dotyczących leczenia chorych ze świeżo przebytym zawałem serca, z niewyrównaną zastoinową niewydolnością serca (NYHA III–IV) lub źle kontrolowanym nadciśnieniem tętniczym; u chorych tych należy zachować szczególną ostrożność.
Dzieci i młodzież
Nie ustalono skuteczności i bezpieczeństwa stosowania memantyny u dzieci i młodzieży.
Dodatkowe składniki preparatu
Ze względu na obecność laktozy w tabletkach nie należy stosować ich u osób z wrodzoną nietolerancją galaktozy, pierwotnym niedoborem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy;
ze względu na obecność sorbitolu w kroplach doustnych nie należy ich stosować u osób z nietolerancją fruktozy.
Lewodopa, agoniści receptorów dopaminowych, leki antycholinergiczne
Efekty działania lewodopy, agonistów receptorów dopaminowych oraz leków antycholinergicznych mogą być zwiększone przez równoległe podawanie antagonistów NMDA, takich jak memantyna.
Barbiturany, neuroleptyki
Działanie barbituranów i neuroleptyków może ulec osłabieniu.
Leki zmniejszające napięcie mięśni szkieletowych, baklofen, dantrolen
Memantyna może modyfikować działanie stosowanych równolegle leków zmniejszających napięcie mięśni szkieletowych, dantrolenu i baklofenu – konieczna może być modyfikacja ich dawkowania.
Amantadyna, ketamina, dekstrometorfan
Nie należy stosować równolegle memantyny i amantadyny, ketaminy lub dekstrometorfanu, ponieważ istnieje ryzyko wystąpienia psychozy farmakotoksycznej.
Fenytoina
Ograniczone dane wskazują również na potencjalne ryzyko związane z równoległym stosowaniem memantyny i fenytoiny.
Cymatydyna, ranitydyna, prokainamid, chinidyna, chinina, nikotyna
Równoległe stosowanie memantyny i cymetydyny, ranitydyny, prokainamidu, chinidyny, chininy lub nikotyny może prowadzić do zwiększenia stężenia tych leków w osoczu, ponieważ w ich wydalaniu bierze udział ten sam nerkowy układ transportu kationów.
Hydrochlorotiazyd
Równoległe podawanie memantyny i hydrochlorotiazydu może prowadzić do zmniejszenia stężenia hydrochlorotiazydu w osoczu.
Warfaryna
Po wprowadzeniu leku do obrotu odnotowano pojedyncze przypadki zwiększenia wartości INR u pacjentów leczonych równolegle warfaryną; wskazane jest ścisłe monitorowanie czasu protrombinowego lub wartości INR u pacjentów leczonych równocześnie doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi.
Inne leki
Memantyna in vitro nie hamuje aktywności izoenzymów CYP1A2, 2A6, 2C9, 2D6, 2E1, 3A cytochromu P-450, monooksygenazy zawierającej flawinę ani hydrolazy epoksydowej i sulfationowej.
Nie stwierdzono interakcji memantyny z donepezilem, galantaminą oraz preparatem zawierającym glibenklamid i metforminę.
Najczęściej zawroty głowy (6,3%), ból głowy (5,2%), zaparcia (4,6%), senność (3,4%), nadciśnienie tętnicze (4,1%). Podczas badań klinicznych i po wprowadzeniu leku do obrotu odnotowano
często: ból głowy, senność, zaparcia, zawroty głowy, nadciśnienie.
Niezbyt często: splątanie, omamy (głównie u pacjentów z ciężkim nasileniem choroby Alzheimera), wymioty, nieprawidłowy chód, zakażenia grzybicze, zakrzepica żylna/zatorowość.
Bardzo rzadko – napady padaczkowe.
Pojedyncze przypadki odnotowane po wprowadzeniu leku do obrotu: reakcje psychotyczne, zapalenie trzustki.
Przedawkowanie
Stwierdzono bardzo niewiele przypadków przedawkowania. W przypadku przedawkowania (próba samobójcza), kiedy odnotowano przyjęcie największej dawki memantyny, pacjent przeżył przyjęcie do 2 g memantyny p.o., objawy dotyczyły głównie OUN: przez 10 dni śpiączka, a następnie podwójne widzenie i pobudzenie. U pacjenta, który przyjął 400 mg p.o. występowały także objawy ze strony OUN (tj. niepokój, psychoza, omamy wzrokowe, stan przeddrgawkowy, senność, stupor oraz utrata świadomości), które ustąpiły, nie pozostawiając trwałych następstw. Brak swoistego antidotum – leczenie objawowe.
Kategoria B. Brak danych klinicznych o ekspozycji na memantynę u kobiet w ciąży. Wyniki badań na zwierzętach wskazują na potencjalne ryzyko zahamowania wewnątrzmacicznego wzrostu płodu. Memantyny nie należy stosować u kobiet w ciąży chyba, że jest to absolutnie konieczne.
Kobiety przyjmujące memantynę nie powinny karmić piersią.
P.o., 1 ×/d, o tej samej porze każdego dnia, niezależnie od posiłków.
Dorośli. W 1. tyg. – 5 mg/d; w 2. tyg. dawkę należy zwiększyć do 10 mg/d, natomiast w 3. tyg. – do 15 mg/d. Od 4. tyg. dawka podtrzymująca wynosi 20 mg/d. Dawka maks. 20 mg/d.
Osoby w podeszłym wieku, zaburzenia czynności wątroby i/lub nerek
Nie ma konieczności modyfikacji dawkowania u osób w podeszłym wieku. U chorych z umiarkowanym upośledzeniem czynności nerek (klirens kreatyniny 30–49 ml/min) dawkę należy zmniejszyć do 10 mg/d, jeżeli w ciągu co najmniej 7 dni dawka jest dobrze tolerowana, można ją stopniowo zwiększyć do 20 mg/d; ciężkie zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny 5–29 ml/min) – 10 mg/d. U chorych z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby nie ma potrzeby modyfikacji dawki. Nie ma danych dotyczących stosowania memantyny u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby.
Sposób stosowania leku
Leczenie powinien rozpocząć i nadzorować lekarz mający doświadczenie w diagnostyce i leczeniu choroby Alzheimera. Leczenie można rozpocząć pod warunkiem, że zapewniony jest stały nadzór nad przyjmowaniem leku przez chorego.
Choroba Alzheimera w średnio zaawansowanym lub zaawansowanym stadium powoduje upośledzenie zdolności do prowadzenia pojazdów oraz obsługi maszyn, a memantyna może dodatkowo ujemnie wpływać na szybkość reakcji.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
