medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Penicylina benzylowa (penicylina G) – jest antybiotykiem, naturalną penicyliną. Penicyliny zaliczane są do antybiotyków β-laktamowych. Mechanizm działania tych antybiotyków polega na blokowaniu jednego z ostatnich etapów biosyntezy ściany komórkowej bakterii, tzw. transpeptydacji, czyli procesu zasieciowania pierwotnej struktury liniowej, dzięki któremu ściana komórkowa bakterii uzyskuje strukturę trwałą. Dzieje się to dzięki podobieństwu budowy antybiotyku i naturalnych substancji wykorzystywanych do budowy ściany komórkowej przez bakterie. Zahamowanie enzymu transpeptydazy, biorącego udział w tym procesie, skutkuje zahamowaniem budowy ściany komórkowej i następnie rozpadem komórki bakteryjnej. Ze względu na taki mechanizm działania antybiotyki β-laktamowe wykazują najsilniejsze działanie w fazie największego rozwoju bakterii i ich najintensywniejszego wzrostu. Penicylina benzylowa jest antybiotykiem bakteriobójczym, czyli powodującym zabicie komórki bakteryjnej.
Aby antybiotyk zadziałał skutecznie, musi osiągnąć w miejscu zakażenia stężenie niezbędne do zahamowania wzrostu lub zabicia drobnoustroju chorobotwórczego, a równocześnie stężenie to musi pozostawać bezpieczne dla ludzkich komórek. Jeśli oba te warunki zostają spełnione, mówimy, że dany mikroorganizm jest wrażliwy na antybiotyk, jeśli nie – mamy do czynienia z opornością na antybiotyk. Oporność na antybiotyk może być wrodzona lub nabyta w wyniku mutacji genetycznej bakterii i selekcji szczepów opornych czy poprzez przekazywanie genów oporności między komórkami bakteryjnymi (jest to tzw. transfer horyzontalny). Jednym z istotnych mechanizmów oporności bakterii na antybiotyki β-laktamowe jest rozkład i, co za tym idzie, unieczynnienie antybiotyku za pośrednictwem enzymów, zwanych β-laktamazami. Zjawisku temu można zapobiegać poprzez podawanie wraz z antybiotykiem substancji wykazujących zdolność hamowania tych enzymów. Substancje te nazywa się inhibitorami β-laktamaz. Zaliczają się do nich m.in. kwas klawulanowy i sulbaktam. Substancje te łączą się trwale ze strukturami enzymu rozkładającego antybiotyk i unieczynniają go, umożliwiając tym samym działanie antybiotyku. Penicylina benzylowa należy do penicylin wrażliwych na działanie β-laktamaz.
Działanie bakteriobójcze antybiotyków β-laktamowych zależy od czasu, w którym stężenie leku w miejscu zakażenia będzie utrzymywało się na odpowiednio wysokim poziomie.
Po zastosowaniu antybiotyków β-laktamowych u niektórych chorych mogą wystąpić reakcje alergiczne. Mogą one występować w postaci reakcji skórnych (takich jak wysypka, świąd, pokrzywka), rzadziej w postaci nasilonych zmian (np. obrzęków, pęcherzowego czy złuszczającego zapalenia skóry). Reakcje alergiczne mogą niekiedy obejmować cały organizm i prowadzić nawet do zagrażającego życiu wstrząsu anafilaktycznego. Poważne reakcje alergiczne występują częściej po podaniu dożylnym niż po podaniu doustnym. W przypadku wystąpienia reakcji alergicznych po przyjęciu antybiotyku należy szybko zwrócić się o poradę do lekarza, ponieważ może zachodzić konieczność zaprzestania stosowania tego antybiotyku i zamiany na inny oraz wdrożenia dodatkowego leczenia alergii. Alergia na jedną z penicylin wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia reakcji alergicznej na inny lek z grupy β-laktamów. Co ważne, reakcje nadwrażliwości mogą pojawić się już podczas pierwszego zastosowania antybiotyku jak i w przypadku kolejnych podań.
Penicylina benzylowa stosowana jest w leczeniu zakażeń wywołanych przez gronkowce lub paciorkowce (m.in. zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych, zapalenia wsierdzia lub osierdzia, płonica, paciorkowcowego zakażenia skóry i tkanki podskórnej [róża], zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) oraz zakażeń wywołanych przez inne wrażliwe drobnoustroje (m.in. kiła, wąglik, promienica, tężec, błonica, mieszane zakażenia gardła, dróg oddechowych i narządów płciowych, listerioza, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych).
Ponieważ penicylina benzylowa ulega rozkładowi w soku żołądkowym, nie może być podawana doustnie i dlatego podaje się ją we wstrzyknięciach domięśniowych lub dożylnych albo w postaci wlewu dożylnego. Po podaniu domięśniowym penicylina benzylowa osiąga maksymalne stężenie w osoczu po 15–30 min. Biologiczny okres półtrwania wynosi ok. 30 min, chociaż mogą występować różnice osobnicze. U osób z niewydolnością nerek okres półtrwania może wydłużać się do kilku godzin. Jest on też dłuższy u noworodków. Lek w ok. 40% ulega metabolizmowi w wątrobie. Wydalany głównie z moczem, w większości w ciągu pierwszej godziny. Równoczesne podanie probenecydu, który konkuruje z penicyliną o te same systemy transportowe, zmniejsza wydalanie penicyliny benzylowej i wydłuża czas jej działania.
Więcej szczegółowych informacji znajduje się w opisach preparatów.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
