Szczepionka przeciw gruźlicy (opis profesjonalny)

Działanie - Szczepionka przeciw gruźlicy

Mechanizm działania
Szczepionka liofilizowana, zawierająca żywy atenuowany szczep Bacillus Calmette-Guérin (BCG), stanowiący mutant prątka bydlęcego o znacznie osłabionej zjadliwości, który pozbawiony został działania chorobotwórczego, ale zachował swoje właściwości antygenowe i alergizujące. Po wstrzyknięciu prątki BCG namnażają się w miejscu wstrzyknięcia, a także w okolicznych węzłach chłonnych. Reakcją organizmu na obecność prątków jest powstanie nadwrażliwości typu opóźnionego zwanej alergią tuberkulinową oraz wytworzenie odporności przeciwgruźliczej. Po 6 tyg. od szczepienia stwierdza się dodatni wynik próby tuberkulinowej. Dodatni wynik próby tuberkulinowej wskazuje na wcześniejsze szczepienie BCG lub zakażenie prątkami, jednakże zależność pomiędzy skórną reakcją poszczepienną w próbie tuberkulinowej, a uzyskanym stopniem ochrony poprzez szczepienie BCG pozostaje niejasna. Powoduje powstanie odporności przeciw gruźlicy na kilkanaście lat; istnieją przesłanki o zanikaniu odporności po 10 latach.

Wskazania do stosowania - Szczepionka przeciw gruźlicy

Czynne uodpornianie przeciw gruźlicySzczepienia wychwytujące u osób niezaszczepionych po urodzeniu należy wykonać w możliwie najwcześniejszym terminie, nie później niż do ukończenia 15. rż. W przypadku szczepień BCG nie zaleca się rewakcynacji. Szczepionkę należy stosować zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych.

Przeciwwskazania stosowania - Szczepionka przeciw gruźlicy

Szczepienia nie powinno się wykonywać u osób ze znaną nadwrażliwością na którykolwiek składnik preparatu, u noworodków o masie ciała <2000 g, u noworodków matek zakażonych HIV do czasu wykluczenia zakażenia HIV u dziecka, u noworodków z podejrzeniem wrodzonych zaburzeń odporności, u noworodków matek leczonych w III trymestrze ciąży takimi lekami jak przeciwciała monoklonalne przeciwko TNF-alfa, u osób zakażonych HIV (zakażenia potwierdzone lub podejrzewane, nawet jeśli są bezobjawowe), u osób z pierwotnymi lub wtórnymi niedoborami odporności (w tym z niedoborem interferonu gamma lub z zespołem Di George’a), u osób w trakcie radioterapii, u osób leczonych kortykosteroidami, w trakcie leczenia immunosupresyjnego (w tym leczonych przeciwciałami monoklonalnymi przeciwko TNF-alfa np. infliksymabem), u osób z chorobą nowotworową (np. białaczką, chorobą Hodgkina, chłoniakiem lub innymi nowotworami układu siateczkowo-śródbłonkowego), u pacjentów po przeszczepieniu komórek macierzystych szpiku i po przeszczepieniu narządu, u osób z ciężkimi chorobami (w tym z ciężkim niedożywieniem), u kobiet w ciąży, u osób, które chorowały na gruźlicę lub u osób z dużym (powyżej 5 mm) odczynem RT23.

Odroczenie szczepienia
Szczepienie należy odroczyć w przypadku: noworodków w niestabilnym stanie klinicznym do czasu poprawy ogólnego stanu zdrowia (należy zaszczepić przed opuszczeniem oddziału noworodkowego), zakażenia przebiegającego z gorączką lub zaostrzenia choroby przewlekłej, uogólnionego zakażenia skóry oraz w przypadku noworodków, których matki przyjmowały w ciąży terapię anty-TNF lub inne, potencjalnie immunosupresyjne, przeciwciała IgG1.

Wcześniaki
Wcześniactwo nie stanowi przeciwwskazania do szczepienia, zaleca się wykonanie szczepienia w tej grupie pacjentów po osiągnięciu masy ciała 2000 g. Należy wziąć pod uwagę ryzyko wystąpienia bezdechu oraz konieczność monitorowania czynności oddechowych przez 48–72 h w przypadku podawania szczepionki bardzo niedojrzałym wcześniakom (urodzonym ≤28. tyg. ciąży); szczególnie dotyczy to dzieci, u których występowały objawy niedojrzałości układu oddechowego; z uwagi na znaczne korzyści wynikające ze szczepienia tej grupy niemowląt, nie należy rezygnować ze szczepienia ani go odraczać.

Interakcje - Szczepionka przeciw gruźlicy

Inne szczepionki
Równocześnie ze szczepieniem przeciwko gruźlicy można wykonać inne szczepienia szczepionkami inaktywowanymi lub atenuowanymi. Jeśli szczepionki zawierające „żywe” drobnoustroje nie zostaną podane w tym samym czasie co szczepionka BCG, należy zachować co najmniej 4 tyg. odstęp między szczepieniami. Odstęp między szczepionką BCG, a szczepionką niezawierającą „żywych” drobnoustrojów jest dowolny, z zachowaniem niezbędnego odstępu dla uniknięcia nałożenia się ewentualnego niepożądanego odczynu poszczepiennego na kolejne szczepienie. Szczepionki podawane w tym samym czasie co szczepionka BCG nie powinny być wstrzykiwane w lewe ramię, zastrzeżone dla szczepionki przeciw gruźlicy.
Nie należy szczepić dziecka w lewe ramię co najmniej przez 3 mies. po podaniu szczepionki BCG ze względu na ryzyko wystąpienia zapalenia okolicznych węzłów chłonnych.

Działania niepożądane - Szczepionka przeciw gruźlicy

Zmiany w miejscu wstrzyknięcia (nacieczenie, krosta, owrzodzenie, niekiedy z wyciekiem płynu surowiczego; ustępuje zazwyczaj samoistnie w ciągu 3 mies. od szczepienia i nie wymaga leczenia). Ciężkie miejscowe reakcje takie jak: duże owrzodzenie (o średnicy >1 cm), ropień lub keloid (najczęściej związane z błędem w technice podania szczepionki, nieprawidłową dawką lub z reakcją indywidualną np. dodatni wynik próby RT23). Jeżeli po szczepieniu BCG występuje odczyn miejscowy w ciągu 24–48 h oraz ropień (w okresie 5–7 dni) można podejrzewać wcześniejsze zakażenie gruźlicą. Wstrzyknięcie szczepionki zbyt wysoko, w górną część mięśnia naramiennego zwiększa ryzyko wystąpienia keloidu. Powiększenie regionalnych węzłów chłonnych, najczęściej pachowych (do 15 mm), bolesność, martwica, zapalenie (w tym ropne zapalenie) węzłów chłonnych. W przypadku wystąpienia ciężkich reakcji miejscowych lub zapalenia regionalnych węzłów chłonnych wymagana jest konsultacja medyczna, a następnie indywidualna decyzja o dalszym postępowaniu; zwykle leczenie nie jest konieczne, a zmiany ustępują samoistnie. Bezdech u bardzo niedojrzałych wcześniaków (urodzonych ≤28. tyg. ciąży). Niepokój. Gorączka. Ciężkie reakcje uogólnione po podaniu szczepionki BCG są bardzo rzadkie i występują na ogół u osób z zaburzeniami odporności. Wystąpienie uogólnionego zakażenia BCG wymaga porady specjalistycznej, diagnostyki bakteriologicznej i układu immunologicznego oraz leczenia przeciwgruźliczego w warunkach szpitalnych.

W przypadku wystąpienia zmian poszczepiennych, które wg lekarza pediatry spełniają kryteria powikłania poszczepiennego, należy skierować dziecko do konsultanta, który dokona ostatecznego rozpoznania i zaleci dalsze postępowanie. Zwiększenie dawki szczepiennej powoduje znaczne zwiększenie liczby powikłań poszczepiennych ze strony węzłów limfatycznych, może również prowadzić do powstania zbyt dużej blizny.

Ciąża i laktacja - Szczepionka przeciw gruźlicy

Kategoria C. Nie stosować w czasie ciąży.

Karmienie piersią nie stanowi przeciwwskazania do podania szczepionki BCG.

Dawkowanie - Szczepionka przeciw gruźlicy

Śródskórnie. Pojedynczą dawkę podaje się noworodkom w ciągu 24 h po urodzeniu lub w dowolnym momencie, ale przed wypisaniem dziecka do domu ze szpitala, zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych.

Dawka zwykle wynosi 0,1 ml, w przypadku jednego z preparatów u osób do 12. mż. – 0,05 ml. Podawać w zewnętrzną 1/3 górną część lewego ramienia (w okolicę przyczepu lewego mięśnia naramiennego). Po prawidłowym przeprowadzeniu szczepienia powinien powstać na ramieniu śródskórny bąbel o średnicy ok. 7 mm. Po 2–4 tyg. w miejscu szczepienia u 90–95% szczepionych powstaje naciek, który utrzymuje się przez kilka tygodni. Przeważnie na szczycie nacieku tworzy się krostka, a następnie owrzodzenie zazwyczaj o średnicy 2–5 mm, nie przekraczającej 10 mm. Zmiana goi się samoistnie w ciągu 2–3 mies. od zaszczepienia, z pozostawieniem białawej blizny o średnicy kilku milimetrów. U niektórych osób z krostki może się sączyć płyn surowiczy przez dłuższy czas, co nie jest powikłaniem i nie wymaga leczenia, lecz utrzymywania tego miejsca w czystości.

Przeczytaj też artykuły

Preparaty na rynku polskim zawierające szczepionka przeciw gruźlicy

BCG Szczepionka AJVaccines (proszek i rozpuszczalnik do sporządzania zawiesiny do wstrzykiwań śródskórnych) Szczepionka przeciwgruźlicza BCG 10 (proszek i rozpuszczalnik do sporządzania zawiesiny do wstrzykiwań śródskórnych)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta