Mechanizm działania
Syntetyczny, niesteroidowy związek o działaniu antyestrogenowym. Działa na zasadzie kompetycyjnego wiązania się z receptorami estrogenowymi wewnątrz komórek nowotworowych. Powoduje to zahamowanie syntezy i uwalniania czynników wzrostu, jak również pobudza tworzenie receptorów progesteronowych. Mechanizm ten prowadzi do zahamowania podziału komórek nowotworowych z dużą liczbą receptorów estrogenowych. Pod wpływem tamoksyfenu następuje także zwiększenie stężenia swoistej globuliny wiążącej się z hormonami płciowymi, co prowadzi do zmniejszenia stężenia wolnego estradiolu w osoczu. Skutkiem tego jest wzrost wydzielania FSH przez przedni płat przysadki mózgowej, który stymuluje jajniki do wytwarzania estrogenów w okresie przed menopauzą. Przypuszcza się, że indukuje uwalnianie czynnika transformującego TGF-β, wzmacniając dodatkowo działanie przeciwnowotworowe leku. Na leczenie odpowiada ok. 34% kobiet chorych na raka piersi w zaawansowanym stadium.
Farmakokinetyka
Tamoksyfen dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego. Maks. stężenie leku we krwi następuje 4–7 h po podaniu p.o. W 99% jest wiązany z białkami osocza. t1/2 wynosi 7–14 dni. Tamoksyfen jest metabolizowany w wątrobie. Jego główny metabolit N-demetylotamoksyfen wykazuje aktywność podobną do tamoksyfenu. 65% leku wydalane jest w postaci metabolitów z kałem.
Rak piersi
Leczenie raka piersi u kobiet przed menopauzą i po niej; tamoksyfen jest lekiem z wyboru u chorych poddanych radykalnemu zabiegowi chirurgicznemu po 60. rż., u których stwierdzono przerzuty do węzłów chłonnych. U kobiet przed menopauzą podawanie tamoksyfenu może być alternatywą ooforektomii lub irradiacji jajników. Stosowany także w celu zmniejszenia ryzyka raka piersi u kobiet z rakiem piersi in situ po zabiegu operacyjnym i radioterapii lub należących do grup dużego ryzyka (wskazania niezarajestrowane w Polsce).
Dodatkowo
Znajduje także zastosowanie (wg niektórych autorów) w indukcji owulacji, leczeniu mastalgii, mastopatii.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu.
Choroba zakrzepowo-zatorowa
Należy rozważyć stosunek korzyści do ryzyka u osób z chorobą zakrzepowo-zatorową w wywiadzie.
Leukopenia, małopłytkowość
Ostrożnie u osób z leukopenią, małopłytkowością, konieczna jest okresowa kontrola morfologii krwi.
Antykoncepcja
Ponieważ tamoksyfen indukuje owulację, zaleca się stosowanie skutecznych środków antykoncepcyjnych.
Kontrola przebiegu leczenia
W przypadku przerzutów do kości należy monitorować stężenie wapnia w surowicy, w razie współistnienia zaburzeń lipidowych – stężenie triglicerydów i cholesterolu.
Leki przeciwzakrzepowe pochodne kumaryny
Tamoksyfen wzmaga działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych z grupy kumaryny.
Inne leki hormonalne
Jednoczesne podawanie innych leków hormonalnych osłabia działanie tamoksyfenu.
Leki cytotoksyczne
Stosowanie tamoksyfenu z lekami cytotoksycznymi zwiększa ryzyko powikłań zatorowo-zakrzepowych.
Mitomycyna C
Jednoczesne stosowanie mitomycyny C zwiększa ryzyko wystąpienia małopłytkowości, niedokrwistości oraz niewydolności nerek.
Bromokrytptyna
W skojarzeniu z bromokryptyną następuje zwiększenie stężenia tamoksyfenu i jego czynnych metabolitów.
Występują stosunkowo rzadko. Zmniejszenie dawki leku pozwala najczęściej kontynuować leczenie.
Do najczęściej występujących działań niepożądanych zalicza się objawy naczynioruchowe, związane z niedoborem estrogenów: zaczerwienienie twarzy, uderzenia gorąca; osutka, nudności, wymioty, zawroty i bóle głowy, zaburzenia miesiączkowania, krwawienia z dróg rodnych, upławy, nasilenie bólu w okolicy zmian nowotworowych oraz bóle kostne.
Rzadziej występują: małopłytkowość, leukopenia, powikłania zakrzepowo-zatorowe, świąd sromu, hiperkalcemia, obrzęki, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, nieregularne miesiączki lub całkowity brak miesiączkowania (u kobiet przed menopauzą).
Sporadycznie: częściowe wypadanie włosów. Opisywano przypadki pojawiania się zmian w rogówce, zaćmy i retinopatii oraz włókniaków macicy. Stosowanie tamoksyfenu wiąże się ze zwiększoną częstością występowania nowotworów macicy.
Przedawkowanie
Nie zanotowano przypadków przedawkowania leku u ludzi. W razie przedawkowania nie istnieje swoiste antidotum; należy rozpocząć wówczas leczenie objawowe.
Kategoria D. Nie stosować w ciąży. Podczas leczenia kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować inne niż hormonalne metody antykoncepcji.
Nie ma informacji, czy lek przenika do pokarmu kobiecego; w trakcie leczenia tamoksyfenem należy zaprzestać karmienia piersią.
P.o. Zwykle 20 mg 1 ×/d lub w 2 daw. podz. Dawka maks. nie powinna przekraczać 40 mg/d.
Indukcja owulacji: od 5. dnia cyklu 2 ×/d 10 mg przez 10 dni; w razie nieskuteczności leczenia w 1. cyklu w kolejnych można zastosować większe dawki – 40 mg/d w 2. cyklu i 80 mg/d w 3.
Mastalgia, mastopatia: 20 mg/d. W przypadku indukcji jajeczkowania oraz mastopatii i mastalgii wyniki leczenia nie są jednoznaczne.
Warunki przechowywania
Chronić lek przed dostępem światła.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł