Amantadyna (siarczan amantadyny) (opis profesjonalny)

Działanie - Amantadyna (siarczan amantadyny)

Mechanizm działania
Syntetyczna trójpierścieniowa amina. Amantadyna zwiększa pozakomórkowe stężenie dopaminy poprzez nasilenie jej uwalniania w prążkowiu oraz poprzez blokowanie wychwytu zwrotnego przez neurony presynaptyczne. Jest antagonistą receptorów glutaminianowych podtypu N-metylo-D-asparaginianu (NMDA) o małym powinowactwie. W stężeniach terapeutycznych amantadyna hamuje uwalnianie acetylocholiny za pośrednictwem receptorów NMDA i przez to wykazuje działanie antycholinergiczne. Wykazuje działanie synergistyczne w stosunku do lewodopy. Nadaktywność neuroprzewodnictwa glutaminergicznego ma wpływ na powstawanie objawów parkinsonowskich, dlatego uważa się, że skuteczność kliniczna amantadyny jest wynikiem antagonizmu leku względem podtypu NMDA receptorów glutaminianowych. Wykazuje również działanie wirusostatyczne. Amantadyna w małych stężeniach swoiście hamuje replikację wirusów grypy A. W oznaczeniu wrażliwości metodą zmniejszenia liczby łysinek, wirusy ludzkiej grypy, w tym podtypy H1N1, H2N2 i H3N2 są hamowane przez amantadynę w stężeniach ≤0,4µg/ml. Lek hamuje wczesne stadium replikacji wirusa blokując pompę protonową wirusowego białka M2, a co za tym idzie, zatrzymuje usuwanie otoczki wirusa i unieczynnia nowo syntetyzowaną wirusową hemaglutyninę. Wpływ na późne etapy replikacji stwierdzono dla reprezentatywnych wirusów ptasiej grypy. Dane z badań reprezentatywnych szczepów wirusa grypy A wskazują, że amantadyna przypuszczalnie działa na uprzednio nieznane szczepy i mogłaby być stosowana we wczesnych stadiach epidemii, przed ogólną dostępnością szczepionki przeciw szczepowi wywołującemu epidemię.

Farmakokinetyka
Bardzo dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego, tmax wynosi 2–8 h, przy czym t max łatwo rozpuszczalnego chlorowodorku amantadyny jest krótszy niż gorzej rozpuszczalnego siarczanu amantadyny. Stan stacjonarny amantadyny osiągany jest po 3–7 dniach. W ok. 67% wiąże się z białkami osocza. Amantadyna nie jest u ludzi metabolizowana. Średni t1/2 wynosi 15 h (10–30 h) i zależy od wieku oraz czynności nerek (11,8 h u młodych osób, 28,9 h u osób w podeszłym wieku, w przypadku niewydolności nerek może wydłużyć się 2- lub 3-krotnie, a u osób poddawanych hemodializom – nawet do 8 dni).Wydalana jest w stanie niezmienionym z moczem (>90% leku). Po 4–5 dniach, 90% dawki pojawia się w postaci niezmienionej w moczu. Ze wzrostem pH moczu zmniejsza się wydalanie amantadyny.

Wskazania do stosowania - Amantadyna (siarczan amantadyny)

P.o.
Choroba Parkinsona, zespoły parkinsonowskie
Leczenie objawów występujących w chorobie Parkinsona oraz zespołach parkinsonowskich (sztywność, drżenie, hipokinezja, akinezja).
Działania niepożądane neuroleptyków
Pozapiramidowe działania niepożądane neuroleptyków i innych leków o podobnym mechanizmie działania (wczesne dyskinezy, akatyzja, parkinsonizm).Wirus grypy typu AZakażenia wirusem grypy typu A (chlorowodorek amantadyny).

I.v.
Choroba Parkinsona
Początkowe oraz intensywne leczenie ciężkich i zagrażających życiu przypadków choroby Parkinsona.
Zaburzenia czuwania i stanu świadomości
Zaburzenia czuwania i stanu świadomości o różnej etiologii w warunkach szpitalnych.

Przeciwwskazania stosowania - Amantadyna (siarczan amantadyny)

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, ciężka zastoinowa niewydolność serca, kardiomiopatia, zapalenie m. sercowego, blok AV II–IV stopnia, bradykardia, wydłużenie odstępu QT, dostrzegalne fale U lub wrodzony zespół wydłużonego odstęp QT w wywiadzie rodzinnym, ciężkie komorowe zaburzenia rytmu serca (w tym torsade de pointes) w wywiadzie, równoległe stosowanie leków wydłużających odstęp QT, , hipokaliemia, hipomagnezemia, choroba wrzodowa w wywiadzie, drgawki, nieleczona jaskra z zamykającym się kątem przesączania, ciąża, okres karmienia piersią.

Szczególne środki ostrożności
Ostrożnie u osób otrzymujących równolegle memantynę lub inne leki działające na OUN, z rozrostem gruczołu krokowego, jaskrą z zamykającym się kątem przesączania, stanami pobudzenia lub splątania, niewydolnością nerek (u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek może wystąpić zatrucie lekiem), zespołami majaczeniowymi lub egzogennymi psychozami w wywiadzie. Pacjenci z chorobami układu sercowo-naczyniowego muszą w trakcie leczenia pozostawać pod stałą kontrolą lekarską.

Osoby w podeszłym wieku
U osób w podeszłym wieku, dawkę amantadyny do podawania i.v. należy dobierać ostrożnie, szczególnie w przypadku występowania stanów pobudzenia i splątania lub zespołu majaczeniowego.

Monitorowanie pracy serca
Przed rozpoczęciem leczenia oraz po 1 i 3 tyg. od jego rozpoczęcia należy wykonać EKG i określić odstęp QT w celu zapobiegania wystąpieniu torsade de pointes. EKG należy także wykonywać przed zwiększeniem dawki oraz 2 tyg. później oraz co najmniej 1 ×/rok. Leczenie należy przerwać/nie rozpoczynać u osób, u których stwierdzono: wartość QTc >420 ms przed rozpoczęciem leczenia lub >480 md w jego trakcie, zwiększenie wartości QTc o >60 ms podczas leczenia oraz u pacjentów z dostrzegalnymi falami U.W przypadku osób z rozrusznikami serca nie jest możliwe dokładne określenie odstępu QT, dlatego też decyzję co do zastosowania amantadyny należy podejmować indywidualnie dla każdego pacjenta, po konsultacji z kardiologiem.
U pacjentów zagrożonych wystąpieniem zaburzeń gospodarki elektrolitowej (np. przyjmujący leki moczopędne, często wymiotujący i/lub z biegunką, stosujący insulinę doraźnie w stanach nagłych, z chorobami nerek lub anoreksją) należy monitorować parametry laboratoryjne i zapewnić odpowiednią podaż elektrolitów, zwłaszcza magnezu i potasu.

Kołatanie serca, zawoty głowy, omdlenie
W przypadku wystąpienia kołatania serca, zawrotów głowy lub omdlenia, należy natychmiast przerwać stosowanie amantadyny, a pacjenta poddać 24-godzinnej obserwacji w celu stwierdzenia ewentualnego wydłużenia odstępu QT. Jeśli nie stwierdzi się wydłużenia odstępu QT, przyjmowanie leku można wznowić.

Nagłe przerwanie leczenia
Należy unikać nagłego przerwania podawania amantadyny, zwłaszcza u osób jednocześnie leczonych neuroleptykami. Nagłe przerwanie leczenia może zaostrzyć objawy choroby Parkinsona lub objawy naśladujące złośliwy zespół neuroleptyczny jak również objawy związane z czynnościami poznawczymi (np. katatonia, splątanie, dezorientacja, pogorszenie czynności umysłowych, majaczenie).

Drgawki
Szczególną ostrożność zaleca się przy stosowaniu amantadyny u pacjentów z organicznymi zaburzeniami psychicznymi lub skłonnością do drgawek, ponieważ może wystąpić nasilenie indywidualnych objawów oraz mogą wystąpić drgawki.

Osoby z chorobą Parkinsona
U pacjentów z chorobą Parkinsona często obserwuje się objawy kliniczne, takie jak: obniżone ciśnienie krwi, ślinotok, pocenie się, podwyższona temperatura ciała, retencja płynów oraz depresja. Stosując amantadynę w tej grupie chorych należy szczególnie brać pod uwagę jego działania niepożądane oraz interakcje.

Zaburzenia widzenia
Jeśli wystąpi niewyraźne widzenie lub inne zaburzenia wzroku, należy skontaktować się z okulistą w celu upewnienia się, że nie doszło do obrzęku rogówki. Jeśli stwierdzono obrzęk rogówki, należy przerwać leczenie amantadyną.

Zaburzenia oddawania moczu
Należy poinformować pacjentów o konieczności skontaktowania się z lekarzem w przypadku wystąpienia trudności w oddawaniu moczu.

Zaburzenia kontrolowania popędów
Należy regularnie sprawdzać, czy u pacjenta nie występują zaburzenia kontrolowania popędów. Pacjentów oraz ich opiekunów należy uprzedzić o ryzyku wystąpienia zaburzeń behawioralnych takich jak: skłonność do patologicznego hazardu, zwiększone libido, hiperseksualność, kompulsywne wydawanie pieniędzy lub kupowanie, przejadanie się i kompulsywne objadanie się. Jeśli takie objawy wystąpią, należy rozważyć zmniejszenie dawki lub stopniowe odstawienie leku.

Oporność
W trakcie seryjnego pasażowania szczepów wirusów grypy in vitro lub in vivo w obecności leku pojawia się oporność na amantadynę, co może być przyczyną niepowodzenia leczenia i profilaktyki. Jednak do tej pory nie ma danych, że wirusy oporne wywołują chorobę, która w jakikolwiek sposób różni się od wywoływanej przez wirusy wrażliwe.

Próby samobójcze
Ponieważ istniały przypadki prób samobójczych przy użyciu amantadyny, należy wypisywać recepty z najmniejszą ilością leku odpowiadającą prawidłowemu leczeniu pacjenta.

Obrzęki obwodowe
U niektórych pacjentów leczonych przewlekle amantadyną, rzadko przed upływem 4 tygodni, mogą wystąpić obrzęki obwodowe, prawdopodobnie spowodowane zmianami reaktywności naczyń obwodowych. Należy brać to pod uwagę u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca.

Hipotermia
Należy zachować ostrożność stosując amantadynę w leczeniu grypy wywołanej przez wirus typu A, ponieważ w trakcie leczenia obserwowano występowanie hipotermii u dzieci, zwłaszcza <5. rż.

Interakcje - Amantadyna (siarczan amantadyny)

Neuroleptyki
W pojedynczych przypadkach zgłaszano nasilenie objawów psychotycznych u pacjentów otrzymujących amantadynę jednocześnie z lekiem neuroleptycznym. U chorych przyjmujących równolegle neuroleptyki i amantadynę, w przypadku nagłego odstawienia amantadyny może wystąpić złośliwy zespół neuroleptyczny.

Leki wydłużające odstęp QT
Przeciwwskazane jest równoległe stosowanie leków wydłużających odstęp QT, takich jak: niektóre leki przeciwarytmiczne klasy I A (np. chinidyna, dizopiramid, prokainamid) oraz klasy III (np. amiodaron, sotalol), niektóre leki przeciwpsychotyczne (np. tiorydazyna, chloropromazyna, haloperydol, pimozyd), niektóre trój- i czteropierścieniowe leki przeciwdepresyjne (np. amitryptylina), niektóre leki przeciwhistaminowe (np. astemizol, terfenadyna), niektóre antybiotyki makrolidowe (np. erytromycyna, klarytromycyna), niektóre inhibitory gyrazy (np. sparfloksacyna), azolowe leki przeciwgrzybicze, budypina, halofantryna, kotrimoksazol, pentamidyna, cisapryd, beprydyl.

Leki pobudzające OUN
Nasila działanie leków pobudzających OUN, powodując zwiększone ryzyko wystąpienia objawów ze strony OUN (np. niepokój, nerwowość, bezsenność) i zaburzeń rytmu serca.

Sympatykomimetyki
Leki sympatykomimetyczne pośrednio pobudzające OUN mogą nasilać ośrodkowe działanie amantadyny.

Leki cholinolityczne
Nasila działania niepożądane (splątanie, omamy) leków cholinolitycznych (np. triheksyfenidyl, benzatropina, skopolamina, biperyden, orfenadryna).

Inne leki przeciwparkinsonowskie
W przypadku leczenia skojarzonego amantadyną i innymi lekami przeciw chorobie Parkinsona konieczne może być zmniejszenie dawki jednego lub obu leków.
W skojarzeniu z lewodopą następuje wzajemne nasilenie działania obu leków, można stosować w leczeniu skojarzonym, choć obserwowano reakcje psychotyczne u pacjentów otrzymujących amantadynę i lewodopę. Memantyna może nasilać działanie i działania niepożądane amantadyny.

Leki moczopędne
Jednoczesne stosowanie leków moczopędnych zawierających triamteren lub inny lek moczopędny oszczędzający potas z hydrochlorotiazydem może powodować znaczne zwiększenie stężenia amantadyny w surowicy i wystąpienie działań toksycznych; należy unikać jednoczesnego stosowania.

Alkohol
Amantadyna zmniejsza tolerancję organizmu na alkohol.

Działania niepożądane - Amantadyna (siarczan amantadyny)

Bardzo często lub często: sinica marmurkowata, niekiedy z towarzyszącymi obrzękami podudzi i kostek.

Często: zawroty głowy, zaburzenia snu, pobudzenie psychoruchowe, egzogenne psychozy paranoidalne z towarzyszącymi omamami wzrokowymi, zatrzymanie moczu u pacjentów z rozrostem gruczołu krokowego, nudności, wymioty, zaparcie, suchość w jamie ustnej, niedociśnienie ortostatyczne, lęk, nadmierna poprawa nastroju, uczucie pustki w głowie, letarg, omamy, koszmary nocne, zmniejszenie koncentracji, nerwowość, depresja, bezsenność, uczucie pustki w głowie, ból głowy, ataksja, niewyraźna mowa, zaburzenia widzenia, kołatanie serca, bóle mięśni, obfite pocenie

Niezbyt często: niewyraźne widzenie, drżenie, dyskineza, drgawki, objawy przypominające złośliwy zespół neuroleptyczny

Rzadko: uszkodzenie rogówki np. punkcikowate podnabłonkowe zmętnienia rogówki mogące mieć związek z powierzchniowym punkcikowatym zapaleniem rogówki, obrzękiem nabłonka rogówki i znacznie zmniejszoną ostrością widzenia, biegunka, rumień, zatrzymanie moczu, nietrzymanie moczu.

Bardzo rzadko: napady padaczkowe (występują zazwyczaj po przekroczeniu zalecanych dawek), mioklonie, objawowe neuropatie obwodowe, zaburzenia rytmu serca (takie jak: częstoskurcz komorowy, migotanie komór, torsade de pointes oraz wydłużenie odstępu QT), niewydolność serca, nadwrażliwość na światło, okresowa i przemijająca utrata wzroku, leukocytopenia, małopłytkowość, odwracalne zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych.

Z nieznaną częstością: skłonność do patologicznego hazardu, zwiększone libido, hiperseksualność, kompulsywne wydawanie pieniędzy lub kupowanie, przejadanie się i kompulsywne objadanie się, obrzęk rogówki (ustępujący po przerwaniu leczenia), majaczenie, stan hipomaniakalny i mania, hipotermia.

PrzedawkowanieObjawami przedawkowania są: zaburzenia nerwowo-mięśniowe, objawy ostrej psychozy, nadreaktywność, niepokój ruchowy, drgawki, objawy pozapiramidowe, majaczenia, halucynacje, hiperwentylacja, obrzęk płuc, niewydolność oddechowa, niemiarowość rytmu serca, nudności, wymioty, suchość w ustach, zaburzenia czynności nerek. Brak swoistego antidotum, można zastosować płukanie żołądka lub prowokację wymiotów, podanie węgla aktywowanego lub osmotycznych środków przeczyszczających, nasilenie diurezy lub diurezę wymuszoną (wydalaniu sprzyja zakwaszenie moczu) oraz leczenie objawowe; hemodializa nie jest skuteczna.

Ciąża i laktacja - Amantadyna (siarczan amantadyny)

W badaniach na zwierzętach wykazano, że amantadyna podawana w dużych dawkach ma działanie embriotoksyczne i teratogenne.. W przypadku stosowania amantadyny u kobiet w ciąży, donoszono zarówno o urodzeniu zdrowych noworodków jak i o powikłaniach ciąży oraz wadach wrodzonych u dzieci (wady układu sercowo-naczyniowego, krótsze kończyny). Ponieważ amantadyna stosowana w czasie ciąży może powodować ciężkie wady wrodzone nie należy jej stosować u kobiet ciężarnych oraz planujących ciążę.
Amantadyna jest wydzielana do pokarmu kobiecego; nie stosować w okresie karmienia piersią.

Dawkowanie - Amantadyna (siarczan amantadyny)

P.o., tabletki przyjmować rano i po południu do godz. 16.00.

Choroba Parkinsona
Dorośli. Początkowo 100 mg siarczanu lub chlorowodorku amantadyny 1 ×/d przez 4–7 dni, następnie w razie konieczności dawkę zwiększać o 100 mg w odstępach tygodniowych; zwykle stosuje się 100–300 mg siarczanu amantadyny 2 ×/d, dawka maks. chlorowodorku amantadyny 400 mg/d. Dawkę dostosować indywidualnie w przypadku leczenia skojarzonego z innymi lekami przeciwparkinsonowskimi. W razie wystąpienia przełomu akinetycznego należy podać amantadynę w postaci roztworu do infuzji. W przypadku chorych wcześniej leczonych amantadyną w postaci roztworu do infuzji, dawka początkowa leku w postaci tabl. może być większa. U osób w podeszłym wieku, szczególnie w stanach pobudzenia, splątania lub z objawami majaczenia, należy leczenie rozpoczynać od mniejszych dawek.

Grypa typu A
Dorośli. 100 mg chlorowodorku amantadyny 1 ×/d przez 4–5 dni; zaleca się rozpoczynać leczenie jak najwcześniej po wystąpieniu pierwszych objawów grypy. U osób po 65. rż. odpowiednia może być dawka <100 mg/d lub 100 mg podawana rzadziej niż 1 ×/d.
Dzieci. 10–15 lat – 100 mg/d przez 4–5 dni; <10. rż. dawkowanie nieustalone.

I.v.
W chorobie Parkinsona, przełomie akinetycznym: zwykle 200 mg siarczanu amantadyny 1–3 ×/d w powolnym wlewie kroplowym.

W zaburzeniach świadomości: początkowo 200 mg siarczanu amantadyny na dobę zwykle przez 3–5 dni, nie dłużej niż przez 4 tyg. (łącznie z leczeniem postacią doustną, jako kontynuacją leczenia roztworem do infuzji). Dawka maks. siarczanu amantadyny 600 mg/d.

Niewydolność nerek
U osób z niewydolnością nerek dawki ustala się indywidualnie w zależności od klirensu kreatyniny.
Siarczan amantadyny: klirens kreatyniny 60–80 ml/min – 100 mg co 12 h; 50–60 ml/min – naprzemiennie 200 mg i 100 mg co 24 h; 30–50 ml/min – 100 mg co 24 h; 20–30 ml/min – 200 mg 2 ×/tydz.; 10–20 ml/min – 100 mg 3 ×/tydz.; <10 ml/min i chorzy poddawani dializoterapii – 100 mg co 7 dni lub 200 mg co 14 dni.
Chlorowodorek amantadyny: klirens kreatyniny >35 ml/min 100 mg/d, 15–35 ml/min 100 mg co 2–3 dni, <15 ml/min lek przeciwwskazany. Lek należy odstawiać stopniowo.

Uwagi dla Amantadyna (siarczan amantadyny)

Ponieważ w trakcie leczenia amantadyną mogą wystąpić działania niepożądane takie jak zawroty głowy i zaburzenia widzenia, pacjentów należy przestrzec o potencjalnych zagrożeniach w trakcie prowadzenia pojazdów lub obsługiwania urządzeń mechanicznych.

Preparaty na rynku polskim zawierające amantadyna (siarczan amantadyny)

Amantix 100 mg (tabletki powlekane) Amantix 200 mg/500 ml (roztwór do infuzji)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta