Oksytocyna

Oksytocyna jest hormonem produkowanym w podwzgórzu, a wydzielanym przez tylny płat przysadki mózgowej. Obecnie stosuje się oksytocynę syntetyczną, która ma takie same właściwości jak hormon naturalny. Wskazaniami do stosowania leku jest zapoczątkowanie lub wzmocnienie skurczów macicy w celu przyspieszenia porodu. Lek stosuje się także do indukcji porodu w przypadku istnienia wskazań lekarskich do zakończenia ciąży, m.in. w razie konfliktu Rh, cukrzycy matki, stanu przedrzucawkowego, rzucawki, w przypadku zbliżającego się terminu porodu, gdy jego przyspieszenie jest wskazane zarówno dla matki, jak i dla dziecka, a także gdy dojdzie do przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego. Oksytocyna jest wskazana w leczeniu wspomagającym niepełnego lub dokonanego poronienia. Lek podawany jest również w kontroli krwawienia poporodowego oraz w atonii macicy, będącej powikłaniem porodu, polegającym na zaburzonej czynności skurczowej macicy. Stosowana jest także do przeprowadzenia tzw. testu oksytocynowego, mającego na celu ocenę płodowo-łożyskową wydolności oddechowej w ciążach dużego ryzyka.
Oksytocyna działa na specyficzne receptory w błonie mięśniowej macicy, których liczba się zwiększa w ciąży, osiągając maksimum przed terminem rozwiązania. Pobudzenie tych receptorów powoduje skurcze mięśni przez zwiększanie wewnątrzkomórkowego stężenia jonów wapnia. Oksytocyna w trakcie porodu lub poronienia powoduje zwiększenie napięcia mięśnia macicy, szczególnie trzonu macicy. Małe dawki pobudzają rytmiczne skurcze macicy w trakcie porodu i połogu, wzmacniając je oraz zwiększając ich częstotliwość. W dużych dawkach oksytocyna powoduje tężcowy skurcz macicy. Działając na komórki gruczołów mlecznych, oksytocyna powoduje wytrysk mleka w trakcie karmienia piersią. Oksytocyna wykazuje słabe działanie zmniejszające wydalanie moczu (działanie antydiuretyczne), w niewielkim stopniu zwiększa także ciśnienie tętnicze.
Oksytocyna jest stosowana domięśniowo lub dożylnie. Dawka jest dobierana indywidualnie.
Biologiczny okres półtrwania oksytocyny w osoczu wynosi 1–6 minut i ulega wydłużeniu pod koniec ciąży oraz w okresie laktacji. Początek działania występuje natychmiast po podaniu dożylnym i zmniejsza się w ciągu godziny; 3–5 min po podaniu domięśniowym i utrzymuje się przez 2–3 h. Oksytocyna wydalana jest przez nerki i wątrobę. Tylko niewielka część hormonu ulega wydaleniu z moczem w stanie niezmienionym.

Preparaty na rynku polskim zawierające oksytocyna