Latanoprost

Jedną z podstawowych grup leków stosowanych w leczeniu jaskry są analogi prostaglandyn, czyli syntetyczne związki o budowie i działaniu podobnym do prostaglandyn naturalnych. Te z kolei są hormonami o bardzo silnym działaniu regulującym rozmaite procesy fizjologiczne, wywieranym miejscowo. Prostaglandyny występują we wszystkich tkankach i narządach. Powstają w wyniku przemian, zwanych kaskadą kwasu arachidonowego. Analogi prostaglandyn są szczególnie cenione za silne działanie obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe, prosty sposób dawkowania (1 kropla do worka spojówkowego chorego oka/oczu raz na dobę) oraz niewielką ilość ogólnych działań niepożądanych.
Latanoprost ma budowę zbliżona do naturalnej prostaglandyny F2α.
Mechanizm działania latanoprostu polega na ułatwieniu odpływu cieczy wodnistej przez dodatkową drogę odpływu, naczyniówkowo-twardówkową, nie jest on jednak do końca wyjaśniony. Latanoprost nie wywiera wpływu na wytwarzanie cieczy wodnistej, na barierę krew–ciecz wodnista, naczynia krwionośne siatkówki ani na wewnątrzgałkowe krążenie krwi. Obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego po podaniu latanoprostu następuje zarówno u osób z podwyższonym, jak i prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. U chorych z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym latanoprost obniża je o ok. 30%. Nie wpływa na szerokość źrenic oraz mechanizm akomodacji.
Wskazaniami do stosowania latanoprostu jest nadciśnienie wewnątrzgałkowe i jaskra otwartego kąta przesączania.
Do wnętrza gałki ocznej przenika ok. 1% podanej miejscowo dawki latanoprostu. Ponieważ latanoprost jest prolekiem (czyli sam jest nieaktywny farmakologicznie i musi ulec przemianie do związku czynnego), po podaniu miejscowym pod wpływem występujących w rogówce enzymów esteraz niemal całkowicie ulega hydrolizie do czynnego kwasu latanoprostowego. Zmniejszenie ciśnienia wewnątrzgałkowego następuje w ciągu 3–4 h po podaniu miejscowym latanoprostu i osiąga maksimum w ciągu 8–12 h. Jednorazowe podanie latanoprostu zapewnia równomierne obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego przez 24 h lub dłużej. Działanie latanoprostu podawanego przez dłuższy czas może utrzymywać się do 14 dni po zakończeniu stosowania leku. Niewielka ilość leku przenika do krążenia ogólnego. Kwas latanoprostowy nie podlega dalszym przemianom w strukturach gałki ocznej, jest natomiast metabolizowany w wątrobie. Biologiczny okres półtrwania leku w surowicy wynosi 17 min. Metabolity wydalane są głównie z moczem (ok. 90% dawki), częściowo także z żółcią.
Prostaglandyny, w tym latanoprost, stosowane do worka spojówkowego mogą powodować stopniową zmianę koloru tęczówki oka na brązowy. Leczenie jednego oka może spowodować stałą różnobarwność oczu. Nie wiadomo, czy zmiany w zabarwieniu tęczówki są odwracalne po zaprzestaniu stosowania leku. Zmiany zabarwienia oczu obserwowano głównie u osób o mieszanym kolorze tęczówek, tj. niebieskobrązowym, szarobrązowym, żółtobrązowym i zielonobrązowym, ale obserwowano je także u pacjentów z oczami koloru brązowego. Po przerwaniu leczenia nie następowało dalszego zwiększania zawartości brązowego barwnika w tęczówce. U niektórych chorych opisywano przyciemnienie skóry wokół gałek ocznych i/lub na powiekach. Prostaglandyny mogą ponadto powodować stopniową zmianę wyglądu rzęs. Zmiany te, obserwowane u ok. połowy pacjentów, obejmują zwiększenie długości, grubości, zabarwienia i/lub liczby rzęs.
W trakcie stosowania leków okulistycznych, w tym prostaglandyn, należy dbać o maksymalnie higieniczne warunki podczas aplikowania leku. Nie należy dotykać końcówką kroplomierza do oka ani innych powierzchni, ponieważ może to spowodować zanieczyszczenie zawartości butelki.
Jeżeli jednocześnie stosowanych jest kilka leków okulistycznych, zwykle należy zachować kilku-kilkunastominutowy odstęp między podaniem kolejnych leków. Maści i żele zazwyczaj podaje się na końcu.
Przed podaniem leku należy zdjąć soczewki kontaktowe i założyć je co najmniej 15 min po zakropleniu leku.
Po zakropleniu preparatu zaleca się uciśnięcie kanału nosowo-łzowego (czyli miejsca między wewnętrznym kącikiem oka a nosem) i delikatne zamknięcie powieki, co może zmniejszyć układowe wchłanianie leków podawanych do oka i ograniczyć ich ogólne działania niepożądane.
Po zastosowaniu każdego leku okulistycznego może wystąpić przemijający okres nieostrego widzenia. Należy zachować ostrożność w trakcie prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu.

Preparaty na rynku polskim zawierające latanoprost

Zobacz substancje złożone zawierające latanoprost

• latanoprost + tymolol