medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Lek przeciwwirusowy, nukleozydowy inhibitor odwrotnej transkryptazy (NRTI) stosowany w leczeniu zakażeń HIV. Abakawir przekształcany jest wewnątrzkomórkowo do czynnego metabolitu – trifosforanu 5’-karbowiru, który jest analogiem dGTP. Trifosforan karbowiru hamuje aktywność odwrotnej transkryptazy HIV-1, co powoduje zakończenie łańcucha DNA i przerwanie cyklu replikacji wirusa. Abakawir w skojarzeniu z innymi lekami przeciwretrowirusowymi zmniejsza miano wirusa HIV we krwi i zwiększa liczbę komórek CD4. Oporność in vitro na abakawir rozwija się w wyniku mutacji odwrotnej transkryptazy w kodonach M184V, K65R, L74V, Y115F; oporność in vivo u pacjentów wcześniej nieleczonych w wyniku mutacji albo nie była związana ze zmianami w odwrotnej transkryptazie, albo dotyczyła głównie kodonów M184V i M184I; oporność in vivo u pacjentów wcześniej leczonych była związana z występowaniem mutacji M184V/I, T215Y/F, M41L, K70R, D67N. Krzyżowa oporność na abakawir i leki przeciwwirusowe innych klas (inhibitory proteazy lub nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy) jest mało prawdopodobna.
Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. wchłania się szybko, całkowita dostępność biologiczna wynosi ok. 83%. Spożywanie posiłku nie wpływa na dostępność biologiczną. tmax dla tabletek wynosi 1,5 h, dla roztworu doustnego – 1 h. Po podaniu wielokrotnym nie stwierdza się istotnej kumulacji leku. Lek dobrze przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego. W ok. 49% wiąże się z białkami osocza. t1/2 – 1,5 h. Metabolizowany głównie w wątrobie, głównie z udziałem dehydrogenazy alkoholowej i na drodze glukuronidacji; ok. 2% podanej dawki jest wydalane przez nerki w postaci niezmienionej. Główne metabolity (kwas 5'-karboksylowy i 5'-glukuronid) stanowią 66% podanej dawki i są wydalane z moczem. Metabolity i lek w postaci niezmienionej stanowią ok. 83% podanej dawki i są wydalane z moczem, pozostała część z kałem. Właściwości farmakokinetyczne u dzieci są podobne do tych u dorosłych. Nie badano właściwości farmakokinetycznych u chorych w podeszłym wieku.
Zakażenia HIV
Skojarzone leczenie przeciwretrowirusowe w zakażeniach HIV u dorosłych, młodzieży i dzieci. Przed rozpoczęciem leczenia u każdego pacjenta, niezależnie od pochodzenia rasowego, powinno się przeprowadzić badanie obecności alleli HLA-B*5701. Leku nie należy stosować u pacjentów, o których wiadomo, że są nosicielami alleli HLA-B*5701.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu.
Reakcje nadwrażliwości
Podczas leczenia abakawirem mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości, niekiedy ciężkie i zagrażające życiu. Ryzyko ich wystąpienia jest duże u chorych z dodatnim wynikiem badania obecności alleli HLA-B*5701. Z mniejszą częstością reakcje te były zgłaszane u osób, które nie były nosicielami tych alleli. Przed rozpoczęciem leczenia abakawirem u każdego pacjenta, niezależnie od pochodzenia rasowego, powinno się przeprowadzić badanie obecności alleli HLA-B*5701. Nigdy nie należy rozpoczynać leczenia abakawirem u pacjentów, o których wiadomo, że są nosicielami alleli HLA-B*5701, ani u osób, które nie są nosicielami tych alleli, ale w przeszłości podejrzewano u nich wystąpienie reakcji nadwrażliwości na abakawir podczas stosowania schematów leczenia zawierających ten lek. Reakcje nadwrażliwości występują zwykle w ciągu pierwszych 6 tyg. leczenia, dlatego chorych należy wnikliwie obserwować, szczególnie przez pierwsze 2 mies., a w przypadku podejrzenia wystąpienia tych reakcji należy natychmiast przerwać podawanie abakawiru. Chory u którego przerwano leczenie z tego powodu już nigdy nie może przyjmować schematów leczenia zawierających abakawir. Ponowne rozpoczęcie leczenia po podejrzeniu wystąpienia reakcji nadwrażliwości może spowodować szybki nawrót objawów (w ciągu kilku godzin), które są zazwyczaj znacznie cięższe niż reakcja początkowa i mogą zagrażać życiu. Niemal wszystkie reakcje nadwrażliwości na abakawir obejmują gorączkę i/lub wysypkę; inne objawy to m.in. zaburzenia układu oddechowego i żołądkowo-jelitowe (mogą prowadzić do błędnego rozpoznania reakcji nadwrażliwości jako zapalenia płuc, oskrzeli, zapalenia gardła, zapalenia żołądka i jelit).
Zaburzenia czynności wątroby
Nie ustalono bezpieczeństwa i skuteczności stosowania leku u chorych ze współistniejącymi ciężkimi chorobami wątroby. Podczas stosowania u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby konieczna jest ścisła obserwacja chorego obejmująca, o ile to możliwe, monitorowanie stężenia leku w osoczu. Nie zaleca się stosowania u pacjentów z umiarkowanymi i ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. Należy monitorować chorych, u których wcześniej występowały zaburzenia czynności wątroby, w tym przewlekłe, aktywne zapalenie wątroby; w razie nasilenia objawów choroby rozważyć czasowe przerwanie leczenia lub jego zakończenie.
Przewlekłe WZW typu B lub C
U chorych z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu B lub C, poddawanych skojarzonemu leczeniu przeciwretrowirusowemu występuje zwiększone ryzyko ciężkich i mogących zagrażać życiu działań niepożądanych ze strony wątroby.
Zaburzenia czynności mitochondriów po narażeniu na działanie leku w okresie życia płodowego
Należy kontrolować stan kliniczny i wyniki badań laboratoryjnych dzieci narażonych na działanie analogów nukleotydów i nukleozydów w okresie życia płodowego, ze względu na możliwość wystąpienia zaburzeń czynności mitochondriów.
Masa ciała, zaburzenia metaboliczne
U pacjentów zakażonych HIV podczas skojarzonego leczenia przeciwretrowirusowego może wystąpić zwiększenie masy ciała oraz stężenia lipidów i glukozy we krwi.
Zapalenie trzustki
Związek odnotowanych przypadków zapalenia trzustki z leczeniem abakawirem nie jest potwierdzony.
Zespół reaktywacji immunologicznej
U pacjentów z ciężkim niedoborem immunologicznym na początku złożonego leczenia przeciwretrowirusowego mogą wystąpić ciężkie lub nasilone objawy kliniczne wywołane przez chorobotwórcze drobnoustroje oportunistyczne niewywołujące objawów lub wywołujące objawy śladowe. Zwykle reakcje tego typu obserwowane są w ciągu kilku pierwszych tyg. lub mies. od rozpoczęcia leczenia. Są to m.in. cytomegalowirusowe zapalenie siatkówki, uogólnione i/lub miejscowe zakażenie prątkami, zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis jiroveci. Odnotowano również przypadki chorób autoimmunologicznych, niekiegy wiele mies. od rozpoczęcia leczenia.
Martwica kości
U pacjentów z zaawansowaną chorobą spowodowaną przez HIV, długotrwale leczonych lekami przeciwretrowirusowymi i czynnikami ryzyka obserwowano wystąpienie martwicy kości.
Zakażenia oportunistyczne
U chorych poddawanych skojarzonemu leczeniu przeciwretrowirusowemu mogą występować zakażenia oportunistyczne.
Zaburzenia czynności nerek
Leku nie należy stosować u osób w końcowym stadium choroby nerek.
Zawał serca
Na podstawie badań klinicznych nie można wykluczyć niewielkiego zwiększenia ryzyka wystąpienia zawału serca u chorych leczonych abakawirem.
Badania in vitro wskazują, że abakawir w stężeniach istotnych klinicznie nie hamuje izoenzymów CYP3A4, CYP2C9 ani CYP2D6, nie obserwowano również pobudzenia metabolizmu wątrobowego. Ryzyko interakcji z przeciwretrowirusowymi inhibitorami proteazy i innymi lekami metabolizowanymi z udziałem głównych izoenzymów cytochromu P-450 jest małe.
Zydowudyna, lamiwudyna
Nie występują klinicznie istotne interakcje między abakawirem, zydowudyną i lamiwudyną.
Ryfampicyna, fenobarbital i fenytoina
Silne induktory izoenzymów, takie jak ryfampicyna, fenobarbital i fenytoina mogą poprzez działanie na UDP-glukuronylotransferazy nieznacznie zmniejszać stężenie abakawiru w surowicy.
Etanol
AUC abakawiru zwiększa się o 41% po spożyciu etanolu, nie ma to jednak znaczenia klinicznego. Abakawir nie wpływa na metabolizm etanolu.
Metadon
Metadon stosowany z abakawirem powoduje zmniejszenie cmax o 35% i wydłużenie tmax o 1 h, natomiast AUC pozostaje niezmienione; abakawir zwiększa o 22% klirens metadonu; pacjentów należy obserwować pod kątem objawów odstawienia, konieczna może być zmiana dawki metadonu.
Retinoidy
Interakcja między abakawirem a retinoidami jest możliwa, ale nie została zbadana.
Często: brak łaknienia, ból głowy, nudności, wymioty, biegunka, wysypka (bez objawów ogólnych), gorączka, letarg, osłabienie.
Rzadko: zapalenie trzustki.
Bardzo rzadko: kwasica mleczanowa, rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa i Johnsona, martwica toksyczna rozpływna naskórka.
Z nieznaną częstością: martwica kości.
Nadwrażliwość
W badaniach klinicznych u co najmniej 10% pacjentów z nadwrażliwością występowały: gorączka, wysypka (zwykle plamkowo-grudkowa lub pokrzywkowa), nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha, duszność, kaszel, złe samopoczucie, letarg, bóle głowy, zwiększenie wartości parametrów czynności wątroby, bóle mięśni.
Do rzadszych objawów objawó nadwrażliwości należą: owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej, ból gardła, ARDS, niewydolność oddechowa, obrzęki, limfadenopatia, niedociśnienie, zapalenie spojówek, anafilaksja, zaburzenia czucia, limfopenia, zapalenie lub niewydolność wątroby, zwiększone stężenie kreatyniny, niewydolność nerek, rzadko rozpad mięśni poprzecznie prążkowanych, bóle stawów i zwiększona aktywność fosfokinazy kreatynowej.
Objawy związane z nadwrażliwością nasilają się w przypadku kontynuowania leczenia i niekiedy mogą prowadzić do zgonu.
Aby uniknąć opóźnienia w rozpoznaniu i zminimalizować ryzyko wystąpienia zagrażających życiu reakcji nadwrażliwości, należy odstawić lek jeżeli nie można wykluczyć reakcji nadwrażliwości, nawet jeżeli możliwe są inne rozpoznania (np. zapalenie płuc, zapalenie gardła, objawy grypopodobne, zapalenie żołądka i jelit).
Przedawkowanie
Nie są znane objawy przedawkowania. W przypadku przedawkowania należy obserwować chorego w kierunku objawów zatrucia i w razie konieczności zastosować leczenie objawowe. Nie wiadomo czy lek jest usuwany podczas dializy otrzewnowej lub hemodializy.
W badaniach na zwierzętach wykazano toksyczne działanie leku na rozwijające się zarodki i płody szczurów, nie stwierdzono tego działania u królików. Na modelach zwierzęcych wykazano działanie rakotwórcze abakawiru. Lek i jego metabolity przenikają przez łożysko. Nie obserwowano występowania wad rozwojowych u płodu ani objawów toksyczności podczas stosowania leku u kobiet w ciąży.
Zaleca się, by kobiety zakażone HIV nie karmiły piersią, aby uniknąć zakażenia dziecka.
P.o., podczas posiłków lub niezależnie od nich.
Tabletki najlepiej połykać w całości; w przypadku trudności z połykaniem można je rozkruszyć i dodać do niewielkiej ilości płynu lub półpłynnego pokarmu. U dzieci w wieku >3 mies. i <14 kg mc. oraz u chorych, którzy nie mogą przyjmować tabletek, należy stosować roztwór doustny.
Dorośli, młodzież i dzieci ≥25 kg mc.
600 mg 1 ×/d lub w 2 daw. podz.
Dzieci <25 kg mc.
Roztwór doustny. Dzieci w wieku >12 mies. 16 mg/kg mc. 1 ×/d lub w 2 daw. podz., maks. 600 mg/d; dzieci w wieku 3–12 mies. 8 mg/kg mc. 2 ×/d (jeśli schemat dawkowania 2 ×/d nie jest odpowiedni, można rozważyć podawanie 16 mg/kg mc. 1 ×/d).
Tabletki. Dzieci o mc. 20–25 kg 450 mg 1 ×/d lub w daw. podz. jako 150 mg (1/2 tabl.) rano i 300 mg wieczorem; dzieci 14–20 kg mc. 300 mg 1 ×/d lub w 2 daw. podz.
Dane dotyczące stosowania leku u dzieci w wieku <3 mies. są ograniczone.
Zaburzenia czynności nerek
Nie ma konieczności modyfikacji dawkowania u osób z zaburzeniem czynności nerek; nie zaleca się stosowania w końcowym stadium choroby nerek.
Leczenie nie zmniejsza ryzyka przeniesienia HIV na inne osoby.
Każdy leczony powinien być dobrze zaznajomiony z objawami reakcji nadwrażliwości. Nieregularne przyjmowanie leku zwiększa ryzyko wystąpienia reakcji nadwrażliwości.
Nie wiadomo, czy lek wpływa na sprawność psychoruchową.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
