medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Syntetyczny lek przeciwbakteryjny, należący do klasy oksazolidynonów. Substancją czynną jest izomer (s)-linezolid. Mechanizm działania linezolidu polega na wiązaniu z wybranymi miejscami na rybosomie bakteryjnym (23S podjednostki 50S) i uniemożliwieniu powstania czynnego kompleksu inicjującego 70S, mającego kluczowe znaczenie w procesie translacji białek. W modelach in vitro linezolid wykazuje efekt poantybiotykowy (PAE) w stosunku do bakterii gatunku Staphylococcus aureus, który utrzymuje się ok. 2 h, w modelach zwierzęcych PAE linezolidu in vitro utrzymywał się odpowiednio 3,6 i 3,9 h dla bakterii gatunków S. aureus i Streptococcus pneumoniae. Dzięki mechanizmowi działania odmiennemu od innych grup antybiotyków, linezolid nie wykazuje oporności krzyżowej; badania in vitro ze szczepami wyizolowanymi z materiału klinicznego (w tym z gronkowcami opornymi na metycylinę, enterokokami opornymi na wankomycynę i paciorkowcami opornymi na penicylinę i erytromycynę) wskazują, że linezolid działa zwykle na drobnoustroje oporne na inne antybiotyki z jednej lub z kilku grup.
W otwartym badaniu klinicznym skuteczność linezolidu (10 mg/kg mc. co 8 h) porównano ze skutecznością wankomycyny (10–15 mg/kg mc. co 6–24 h) w leczeniu zakażeń wywołanych przez Gram-dodatnie szczepy o potwierdzonej lub przypuszczalnej oporności, u dzieci w wieku od urodzenia do 11 lat. Odsetek wyleczeń w populacji kwalifikującej się do oceny klinicznej był większy dla linezolidu – 89,3%, niż dla wankomycyny – 84,5% (95% CI: od -4,9 do 14,6).
Linezolid hamuje także syntezę białek mitochondrialnych. Jest również odwracalnym, niewybiórczym inhibitorem MAO, jednak w dawkach stosowanych w leczeniu zakażeń nie działa przeciwdepresyjnie. W badaniach klinicznych nie oceniono wpływu stosowania linezolidu na fizjologiczną florę bakteryjną.
Oporność drobnoustrojów
Oporność na linezolid jest związana z mutacjami punktowymi w podjednostce 23S rRNA. Po zastosowaniu linezolidu u pacjentów z trudnymi do wyleczenia zakażeniami i/lub przez dłuższy czas, obserwowano zmniejszanie się wrażliwości drobnoustrojów. Stwierdzano pojawienie się oporności na linezolid u rodzaju Enterococcus, gatunku S. aureus i koagulazoujemnych szczepów z rodzaju Staphylococcus. Na ogół dotyczyło to przypadków gdy leczenie było wydłużone lub u pacjenta obecne były materiały protetyczne lub niedrenowane ropnie.
Spektrum przeciwbakteryjne
Wrażliwość i występowanie oporności nabytej poszczególnych gatunków może różnić się pod względem położenia geograficznego oraz zmieniać w czasie. Należy korzystać z lokalnej informacji o oporności, zwłaszcza podczas leczenia ciężkich zakażeń, a jeśli to konieczne, zasięgnąć porady specjalisty – szczególnie w sytuacji, gdy lokalna oporność powoduje, że zasadność użycia danego środka w przynajmniej niektórych rodzajach zakażeń jest wątpliwa.
Drobnoustroje wrażliwe: bakterie tlenowe Gram-dodatnie – E. faecalis, E. faecium, S. aureus, koagulazoujemne szczepy rodzaju Staphylococcus, S. agalactiae, S. pneumoniae, S. pyogenes, bakterie należące do grup C i G rodzaju Streptococcus; bakterie beztlenowe – C. perfringens, Peptostreptococcus spp. (w tym P. anaerobius).
Drobnoustroje oporne: H. influenzae, M. catarrhalis, Neisseria spp., bakterie z rodziny Enterobacteriaceae, Pseudomonas spp.
W warunkach in vitro linezolid działa na bakterie z rodzaju Legionella, a także Ch. pneumoniae i M. pneumoniae, jednak nie ma wystarczających dowodów potwierdzających jego skuteczność kliniczną w leczeniu tych zakażeń.
Farmakokinetyka
Linezolid szybko i dobrze wchłania się po podaniu p.o. tmax po podaniu p.o. wynosi 2 h. Bezwzględna dostępność biologiczna zarówno po podaniu i.v., jak i p.o. wynosi ok. 100%. Pokarm nie wpływa istotnie na wchłanianie leku. Stan stacjonarny ustala się do 2. doby stosowania. Linezolid wiąże się w ok. 31% z białkami osocza; odsetek ten nie jest zależny od stężenia. Dobrze przenika do tkanek i jam ciała. Stosunek stężeń linezolidu w ślinie i pocie do stężenia w osoczu wynosił odpowiednio 1,2:1 i 0,55:1. Stosunek stężeń linezolidu w płynie nabłonka wyściółkowego i komórek pęcherzyków płucnych do stężenia w osoczu, wyznaczony na podstawie wartości cmax w stanie stacjonarnym, wynosił odpowiednio 4,5:1 i 0,15:1. Lek jest metabolizowany głównie do dwóch nieczynnych pochodnych: kwasu aminoetoksyoctowego i hydroksyetyloglicyny. U człowieka podstawowym metabolitem jest hydroksyetyloglicyna powstająca w wyniku przemian nieenzymatycznych, kwas aminoetoksyoctowy jest wykrywany w mniejszych ilościach, stwierdzono także występowanie innych, nieczynnych metabolitów. t1/2 w fazie eliminacji wynosi ok. 5–7 h. Linezolid wydalany jest głównie z moczem w 40% w postaci hydroksyetyloglicyny, w 30% w postaci związku macierzystego i w 10% w postaci kwasu aminoetoksyoctowego. W kale związek macierzysty praktycznie nie występuje, a hydroksyetyloglicyna i kwas aminoetoksyoctowy występują w ilościach odpowiadających odpowiednio ok. 6% i 3% dawki. Na klirens pozanerkowy przypada ok. 65% całkowitego klirensu linezolidu. W miarę zwiększania dawki obserwuje się nieznaczną nieliniowość klirensu, co prawdopodobnie jest spowodowane zmniejszeniem nerkowego i pozanerkowego klirensu linezolidu przy większych stężeniach leku. Te różnice są jednak nieznaczne i nie wpływają na t1/2 w fazie eliminacji. Ok. 30% dawki linezolidu zostaje usunięte z organizmu w ciągu 3 h hemodializy. Hemodializa prowadzi też do częściowego usunięcia z organizmu podstawowych metabolitów linezolidu, jednak ich stężenia są w dalszym ciągu znacznie większe po dializach niż obserwowane u pacjentów z prawidłową czynnością lub z lekką lub umiarkowaną niewydolnością nerek.
U osób z zaburzeniami czynności nerek obserwowano zwiększenie ekspozycji na 2 główne metabolity linezolidu i brak istotnych zmian w ekspozycji na sam linezolid, jednak znaczenie kliniczne tych obserwacji nie zostało dotychczas ustalone; po podaniu pojedynczej dawki 600 mg u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny <30 ml/min) obserwowano 7–8-krotne zwiększenie ekspozycji na 2 główne metabolity linezolidu w osoczu i nie obserwowano zwiększenia AUC związku macierzystego. U pacjentów poddawanych dializie stężenia głównych metabolitów po podaniu pojedynczej dawki 600 mg były po dializie nadal stosunkowo większe niż u pacjentów z prawidłową czynnością nerek lub z lekką bądź umiarkowaną niewydolnością tych narządów. U 24 pacjentów z ciężką niewydolnością nerek, wśród których 21 było regularnie dializowanych, cmax w osoczu dwóch głównych metabolitów po kilku dniach leczenia były 10-krotnie większe niż obserwowane u pacjentów z prawidłową czynnością nerek, cmax linezolidu nie ulegały zmianie.
Z ograniczonych danych wynika, że farmakokinetyka linezolidu i jego 2 głównych metabolitów nie zmienia się u pacjentów z lekką lub umiarkowaną niewydolnością wątroby (stopień A lub B w klasyfikacji Childa i Pugha). Farmakokinetyka linezolidu u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby (stopień C w klasyfikacji Childa i Pugha) nie była oceniana. Ponieważ linezolid jest metabolizowany z udziałem procesów nieenzymatycznych, można się spodziewać, że zaburzenia czynności wątroby nie wpłyną znacząco na jego metabolizm.
Badania farmakokinetyczne wskazują, że klirens układowy linezolidu (w przeliczeniu na kg mc.) u noworodków w 1. tż. szybko się zwiększa, u dzieci 2. tż.–12 rż. po podaniu pojedynczych i wielokrotnych dawek jest większy niż u dorosłych, następnie zmniejsza się wraz z wiekiem. Po podaniu dawki 10 mg/kg mc. co 8 h dzieciom 2. tż.–12 rż. ekspozycja na lek była zbliżona do tej u dorosłych po dawce 600 mg 2 ×/d. U młodzieży 13.–18. rż. farmakokinetyka linezolidu po podaniu dawki 600 mg była podobna jak u dorosłych.
Farmakokinetyka linezolidu nie zmienia się znacząco u pacjentów >65. rż. w porównaniu do młodszych dorosłych.
U kobiet objętość dystrybucji linezolidu jest nieco mniejsza niż u mężczyzn, a średni klirens, po uwzględnieniu masy ciała, jest mniejszy o ok. 20%. Stężenia leku w osoczu są tym samym nieco większe u kobiet niż u mężczyzn, co może częściowo wynikać z różnic w masie ciała, jednak średni t1/2 linezolidu nie różni się istotnie u mężczyzn i u kobiet.
Leczenie szpitalnego i pozaszpitalnego zapalenia płuc, którego znaną lub podejrzewaną przyczyną są wrażliwe bakterie Gram-dodatnie, u dorosłych.
Leczenie powikłanych zakażeń skóry i tkanek miękkich, których znaną lub podejrzewaną przyczyną są wrażliwe bakterie Gram-dodatnie, u dorosłych.
Leczenie linezolidem należy rozpoczynać wyłącznie w warunkach szpitalnych i po konsultacji z lekarzem specjalistą w dziedzinie mikrobiologii lub chorób zakaźnych. Podczas planowania i stosowania antybiotykoterapii należy uwzględniać oficjalne zalecenia dotyczące właściwego stosowania leków przeciwbakteryjnych. Linezolid można stosować u pacjentów z powyższymi zakażeniami przy stwierdzonym lub podejrzewanym jednoczesnym zakażeniem bakteriami Gram-ujemnymi, wyłącznie wtedy, gdy nie są dostępne inne metody leczenia. W takim przypadku należy rozpocząć równocześnie odpowiednie leczenie przeciwko bakteriom Gram-ujemnym.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu.
Inhibitory MAO
Linezolidu nie należy stosować u chorych przyjmujących inhibitory MAO typu A lub B równolegle lub w ciągu ostatnich 14 dni (np. fenelzyna, izokarboksazyd, selegilina, moklobemid). Dane z badań nad interakcjami leków i bezpieczeństwem stosowania linezolidu u pacjentów przyjmujących jednocześnie leki, które mogą hamować MAO, są ograniczone, dlatego też w takich przypadkach nie zaleca się stosowania linezolidu, chyba że możliwa jest ścisła kontrola kliniczna pacjenta.
Kontrola ciśnienia tętniczego
Nie należy stosować leku, jeśli nie ma możliwości ścisłej obserwacji oraz kontroli ciśnienia tętniczego, u chorych na następujące choroby współistniejące: nieleczone nadciśnienie tętnicze, guz chromochłonny, rakowiak, nadczynność tarczycy, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zaburzenia schizoafektywne, ostre stany dezorientacji oraz u chorych otrzymujących jednocześnie następujące leki: inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, agoniści receptorów serotoninowych 5-HT1 (tryptany), leki o bezpośrednim i pośrednim działaniu sympatykomimetycznym (włącznie z lekami rozszerzającymi oskrzela, pseudoefedryną i fenylopropanolaminą), leki zwiększające napięcie naczyń z grupy amin katecholowych (np. epinefryna, norepinefryna), leki działające na receptory dopaminowe (np. dopamina, dobutamina), petydyna, buspiron.
Zalecane jest stopniowe dostosowywanie dawki leków działających wazopresyjnie, w tym leków działających na receptory dopaminergiczne, podczas ich jednoczesnego podawania z linezolidem.
Nie zaobserwowano istotnego zwiększenia ciśnienia tętniczego u pacjentów otrzymujących tyraminę w dawce <100 mg i linezolid. Jednak pacjenci leczeni tym antybiotykiem powinni unikać spożywania nadmiernych ilości pokarmów i napojów o dużej zawartości tyraminy.
Zaburzenia czynności szpiku kostnego
U pacjentów leczonych linezolidem obserwowano zahamowanie czynności szpiku (w tym objawy takie jak niedokrwistość, leukopenia, pancytopenia i małopłytkowość); po zakończeniu stosowania linezolidu zmienione wyniki badań krwi powracały do wartości sprzed leczenia. Ryzyko wystąpienia takich objawów prawdopodobnie ma związek z długością leczenia. U pacjentów w podeszłym wieku leczonych linezolidem ryzyko zaburzeń składu krwi jest większe niż u młodszych pacjentów. U pacjentów z ciężką niewydolnością nerek, niezależnie od tego czy są poddawani dializom, małopłytkowość może występować częściej. W czasie podawania linezolidu przed jego dopuszczeniem do obrotu, odnotowano zwiększoną częstość ciężkiej niedokrwistości u pacjentów, którzy przyjmowali ten lek >28 dni; u tych pacjentów konieczne było częstsze przetaczanie krwi. Po wprowadzeniu linezolidu do obrotu również opisywano przypadki niedokrwistości, w których konieczne było przetaczanie krwi, częściej po stosowaniu tego leku >28 dni, a także odnotowano przypadki niedokrwistości syderoblastycznej; większość pacjentów, u których zaobserwowano pierwsze objawy tego schorzenia, była leczona linezolidem >28 dni. Po zakończeniu stosowania linezolidu, u większości pacjentów niedokrwistość ustępowała całkowicie lub częściowo, niezależnie od tego czy podjęto jej leczenie.
U pacjentów otrzymujących linezolid zaleca się co tydzień kontrolować obraz krwi obwodowej (z oznaczeniem stężenia hemoglobiny, liczby płytek krwi i liczby leukocytów z rozmazem), bez względu na początkowy obraz krwi. Liczbę krwinek należy ściśle kontrolować u pacjentów z niedokrwistością w wywiadzie, granulocytopenią lub małopłytkowością, u osób przyjmujących równolegle leki mogące zmniejszać stężenie hemoglobiny, liczbę krwinek lub wpływać na liczbę albo czynność płytek krwi, u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek oraz u pacjentów, którzy przyjmują linezolid >10–14 dni. W tych przypadkach linezolid można podawać tylko wtedy, gdy możliwa jest ścisła kontrola stężenia hemoglobiny, liczby krwinek i płytek krwi.
Jeśli podczas leczenia linezolidem wystąpi znaczne zahamowanie czynności szpiku, leczenie należy przerwać, chyba że kontynuowanie terapii jest bezwzględnie konieczne. Należy wówczas szczególnie uważnie kontrolować parametry morfologii krwi i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Kwasica mleczanowa
Podczas stosowania linezolidu odnotowano występowanie kwasicy mleczanowej. U pacjentów, u których podczas przyjmowania linezolidu rozwiną się objawy podmiotowe i przedmiotowe kwasicy metabolicznej, w tym nawracające nudności lub wymioty, ból brzucha, małe stężenie wodorowęglanów w osoczu lub hiperwentylacja, konieczna jest podjęcie natychmiastowego leczenia. Po wystąpieniu kwasicy mleczanowej, przed kontynuacją leczenia linezolidem należy ocenić stosunek korzyści do ryzyka.
Zaburzenia mitochondrialne
Linezolid hamuje syntezę białek mitochondrialnych, przez co jego stosowanie może powodować takie objawy niepożądane, jak kwasica metaboliczna, niedokrwistość oraz neuropatia (nerwu wzrokowego lub obwodowa); objawy te występują częściej, jeśli lek stosuje się >28 dni.
Leki o działaniu serotoninergicznym
Ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego, przeciwwskazane jest równoległe stosowanie z lekami o działaniu serotoninergicznym, chyba, że jest to niezbędne. Należy wówczas dokładnie obserwować, czy u pacjenta nie występują objawy podmiotowe i przedmiotowe zespołu serotoninowego, w tym zaburzenia czynności poznawczych, bardzo wysoka gorączka, hiperrefleksja oraz brak koordynacji. Jeśli takie objawy wystąpią, należy rozważyć przerwanie leczenia jednym lub obydwoma z tych leków, mając na uwadze, że po przerwaniu podawania leków o działaniu serotoninergicznym mogą wystąpić objawy odstawienia.
Zaburzenia neurologiczne
U osób leczonych linezolidem odnotowano przypadki neuropatii obwodowej i neuropatii nerwu wzrokowego, czasem prowadzącej do utraty wzroku; przypadki te dotyczyły przede wszystkim pacjentów leczonych >28 dni. Zwiększone ryzyko neuropatii może występować także podczas podawania linezolidu osobom leczonym niedawno lub aktualnie na gruźlicę lekami przeciwgruźliczymi. Należy zalecać pacjentom, aby zgłaszali objawy pogorszenia widzenia, takie jak zmiana ostrości widzenia, zmiana widzenia barwnego, niewyraźne widzenie lub ubytki w polu widzenia. W przypadku wystąpienia takich objawów zaleca się jak najszybsze wykonanie badania okulistycznego. Gdy linezolid jest podawany >28 dni, należy regularnie kontrolować czynność oczu. W przypadku wystąpienia neuropatii obwodowej lub nerwu wzrokowego, możliwość kontynuacji leczenia jest uzależniona od ryzyka związanego z dalszym stosowaniem.
U osób leczonych linezolidem odnotowano też przypadki drgawek. W większości z tych przypadków stwierdzono w wywiadzie występowanie napadów drgawek w przeszłości lub czynniki ryzyka dla ich wystąpienia. Przed rozpoczęciem leczenia należy ustalić występowanie drgawek w wywiadzie.
Narastanie oporności w trakcie leczenia
Stosowanie antybiotyków, w tym również linezolidu, może niekiedy powodować nadmierne namnożenie drobnoustrojów niewrażliwych. W przeprowadzonych badaniach klinicznych u ok. 3% pacjentów przyjmujących zalecone dawki linezolidu, wystąpiła kandydoza zależna od leku. Jeżeli w trakcie stosowania linezolidu dojdzie do nadkażenia, należy zastosować odpowiednie leczenie.
Stosowanie u dzieci i młodzieży
Brak danych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności stosowania linezolidu u osób do 18. rż., wystarczających do ustalenia zaleceń dotyczących bezpiecznego i skutecznego dawkowania. Nie zaleca się jego podawania w tej grupie wiekowej.
Zaburzenia czynności nerek
U chorych z ciężką niewydolnością nerek, niezależnie od tego czy są poddawani dializom, może częściej występować małopłytkowość. U tych chorych należy ściśle kontrolować liczbę krwinek. Nie ma danych klinicznych o stosowaniu linezolidu u pacjentów poddawanych ciągłej ambulatoryjnej dializie otrzewnowej lub alternatywnym metodom leczenia niewydolności nerek. U chorych z ciężką niewydolnością nerek linezolid należy stosować tylko, gdy przewidywana korzyść z leczenia przewyższa ryzyko, a w czasie stosowania tego leku należy zachować szczególną ostrożność.
Zaburzenia czynności wątroby
U pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby linezolid należy stosować jedynie wtedy, gdy przewidywana korzyść z leczenia przewyższa ryzyko stosowania.
Ograniczone dane kliniczne dotyczące skuteczności działania
Nie prowadzono kontrolowanych badań klinicznych z udziałem pacjentów ze stopą cukrzycową, odleżynami, zmianami spowodowanymi niedokrwieniem, ciężkimi oparzeniami lub zgorzelą. Dlatego też doświadczenie dotyczące stosowania linezolidu w takich przypadkach jest ograniczone.
Zakażenia związane z obecnością cewnika dożylnego
W otwartym badaniu klinicznym z udziałem ciężko chorych pacjentów z zakażeniami związanymi ze stosowaniem cewników dożylnych, obserwowano większą umieralność wśród pacjentów przyjmujących linezolid niż wśród pacjentów leczonych wankomycyną, dikloksacyliną lub oksacyliną. Głównym czynnikiem wpływającym na umieralność było występowanie zakażenia bakteriami Gram-dodatnimi na początku leczenia. Z tego względu w powikłanych zakażeniach skóry i tkanek miękkich, u pacjentów ze stwierdzonym lub podejrzewanym jednoczesnym zakażeniem bakteriami Gram-ujemnymi, linezolid należy stosować tylko wtedy, gdy nie są dostępne inne metody leczenia. W takich przypadkach konieczne jest jednoczesne rozpoczęcie leczenia przeciwko bakteriom Gram-ujemnym.
Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
Podczas stosowania wielu leków przeciwbakteryjnych, także linezolidu, obserwowano przypadki rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego oraz biegunki, związanych z zakażeniem bakteriami z gatunku Clostridioides difficile, o nasileniu od lekkiej biegunki do zapalenia okrężnicy prowadzącego do zgonu. Możliwość wystąpienia tego powikłania należy rozważyć u każdego pacjenta z biegunką występującą po zastosowaniu antybiotyku. Jeśli podejrzewa się lub potwierdzi, że biegunka lub zapalenie okrężnicy są związane ze stosowaniem linezolidu, zaleca się przerwanie stosowania tego leku oraz niezwłoczne rozpoczęcie odpowiedniego leczenia.
Dodatkowe składniki preparatu
Roztwór linezolidu do wlewów i.v. zawiera glukozę w stężeniu, które należy uwzględnić u chorych na cukrzycę lub z nietolerancją glukozy. Roztwór ten może zawierać również sód, co należy uwzględnić u pacjentów kontrolujących zawartość tego pierwiastka w diecie.
Inhibitory MAO
Linezolid jest odwracalnym, nieselektywnym inhibitorem monoaminooksydazy (IMAO). Leku nie należy stosować u osób przyjmujących inhibitory MAO typu A lub B równolegle lub w ciągu ostatnich 14 dni. Nie zaleca się stosowania linezolidu jednocześnie z lekami, które mogą potencjalnie hamować MAO, chyba że możliwa jest ścisła kontrola kliniczna pacjenta.
Pseudoefedryna, chlorowodorek fenylopropanoloaminy
Linezolid nasila wzrost ciśnienia tętniczego wywołany przez pseudoefedrynę i chlorowodorek fenylopropanolaminy. W przeprowadzonym badaniu, jednoczesne stosowanie linezolidu i pseudoefedryny lub fenylopropanolaminy u zdrowych osób powodowało zwiększenie ciśnienia skurczowego o 30–40 mmHg, o 14–18 mmHg, gdy zastosowano samą pseudoefedrynę lub fenylopropanolaminę i o 8–11 mmHg, gdy zastosowano placebo, w porównaniu do wzrostu o 11–15 mmHg, gdy zastosowano sam linezolid. Nie wykonano podobnych badań u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym.
Leki o działaniu serotoninergicznym
Podczas badań klinicznych odnotowano przypadki wystąpienia zespołu serotoninowego w trakcie jednoczesnego stosowania linezolidu oraz leków serotoninergicznych, w tym przeciwdepresyjnych, takich jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny. Dlatego też nie zaleca się ich jednoczesnego podawania, z wyjątkiem sytuacji, gdy jest to konieczne.
Dekstrometorfan
W przeprowadzonym badaniu, w którym dekstrometorfan podawano jednocześnie z linezolidem lub bez niego, nie obserwowano objawów zespołu serotoninowego (dezorientacji, majaczenia, niepokoju, drżenia, zaczerwienienia twarzy, zwiększonej potliwości, hipertermii) u badanych otrzymujących oba te leki. Po wprowadzeniu do obrotu odnotowano jeden przypadek wystąpienia objawów podobnych do zespołu serotoninowego po jednoczesnym podaniu linezolidu i dekstrometorfanu, objawy te ustąpiły po odstawieniu obu leków.
Warfaryna
Zaobserwowano, że w trakcie jednoczesnego stosowania linezolidu i warfaryny, po osiągnięciu dla niego stanu stacjonarnego, następuje 10% zmniejszenie średnich maks. wartości INR oraz 5% zmniejszenie AUC dla INR. Nie ma jednak wystarczających danych, aby ustalić znaczenie kliniczne interakcji między tymi lekami.
Tyramina
Nie zaobserwowano istotnego zwiększenia ciśnienia u pacjentów otrzymujących razem linezolid i tyraminę w dawce <100 mg. Podczas stosowania linezolidu należy unikać spożywania dużych ilości pokarmów i napojów o dużej zawartości tyraminy (np. dojrzałych serów, wyciągów z drożdży, niedestylowanych napojów alkoholowych i produktów uzyskiwanych z fermentacji nasion soi, jak np. sos sojowy).
Substraty izoenzymów cytochromu P-450
Linezolid nie jest w wykrywalnym stopniu metabolizowany przez układ enzymatyczny cytochromu P-450 i nie hamuje aktywności izoenzymów CYP1A2, CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6, CYP2E1, CYP3A4. Dlatego podczas stosowania linezolidu prawdopodobnie nie wystąpią interakcje z innymi lekami, indukowane przez cytochrom P-450.
Ryfampicyna
W przeprowadzonym badaniu, po podaniu zdrowym ochotnikom linezolidu w dawce 600 mg 2 ×/d przez 2,5 dni oraz ryfampicyny w dawce 600 mg 1 ×/d przez 8 dni, wykazano, że ryfampicyna zmniejszała cmax oraz AUC linezolidu średnio o odpowiednio 21% i 32%. Mechanizm tej interakcji oraz jej znaczenie kliniczne są nieznane.
Niezgodności
Roztwór do wlewów i.v. wykazuje niezgodność z innymi lekami – należy go podawać oddzielnie. Roztwór ten wykazuje fizyczne niezgodności z amfoterycyną B, chlorowodorkiem chloropromazyny, diazepamem, izetionianem pentamidyny, laktobionianem erytromycyny, solą sodowa fenytoiny, sulfametoksazolem w połączeniu z trimetoprimem oraz niezgodność chemiczną z solą sodową ceftriaksonu.
Dane dotyczące bezpieczeństwa stosowania u dzieci i młodzieży, w wieku od urodzenia do 17 lat, pochodzące z badań klinicznych z udziałem tej grupy wiekowej, nie wskazują, aby profil bezpieczeństwa w tej populacji różnił się od profilu bezpieczeństwa u dorosłych.
Często: kandydoza (w tym jamy ustnej, pochwy), zakażenia grzybicze, niedokrwistość, bezsenność, ból głowy, zawroty głowy, metaliczny posmak w ustach, nadciśnienie tętnicze, biegunka, wymioty, ból brzucha – umiejscowiony lub uogólniony, zaparcia, niestrawność, nieprawidłowe wyniki badań czynnościowych wątroby, zwiększenie aktywności AST, ALT, lub ALP, świąd, wysypka, zwiększenie stężenia azotu mocznikowego we krwi, gorączka, ból umiejscowiony, zwiększenie aktywności LDH, CK, lipazy, amylazy, zwiększenie stężenia glukozy we krwi po posiłku, zmniejszenie stężenia białka całkowitego, albumin, sodu lub wapnia, zwiększenie lub zmniejszenie stężenia potasu lub wodorowęglanów, zwiększenie liczby neutrofili lub eozynofili, zmniejszenie stężenia hemoglobiny, zmniejszenie hematokrytu lub liczby krwinek czerwonych, zwiększenie lub zmniejszenie liczby płytek krwi lub liczby leukocytów.
Niezbyt często: zapalenie pochwy, leukopenia, neutropenia, małopłytkowość, eozynofilia, hiponatremia, drgawki, niedoczulica, parestezje, niewyraźne widzenie, szumy uszne, tachykardia, przemijające napady niedokrwienne, zapalenie żył, zakrzepowe zapalenie żył, zapalenie trzustki, zapalenie błony śluzowej żołądka, wzdęcia żołądka, luźne stolce, suchość w ustach, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zapalenie języka, przebarwienia i zmiany w obrębie języka, zwiększenie stężenia bilirubiny całkowitej we krwi, pokrzywka, zapalenie skóry, obfite pocenie się, niewydolność nerek, wielomocz, zwiększenie stężenia kreatyniny, dolegliwości w obrębie pochwy i sromu, dreszcze, uczucie zmęczenia, ból w miejscu podania (w przypadku leku w postaci do podania pozajelitowego), zwiększone pragnienie, zwiększenie stężenia wapnia lub sodu, zmniejszenie stężenia glukozy po posiłku, zwiększenie lub zmniejszenie stężenia chlorków, zwiększenie liczby retikulocytów, zmniejszenie liczby neutrofili.
Rzadko: zapalenie okrężnicy, w tym rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy, związane ze stosowaniem antybiotyku, pancytopenia, zmiana pola widzenia, powierzchniowa zmiana zabarwienia zębów.
Z nieznaną częstością: zahamowanie czynności szpiku, niedokrwistość syderoblastyczna, anafilaksja, kwasica mleczanowa, zespół serotoninowy, neuropatia obwodowa, neuropatia nerwu wzrokowego, zapalenie nerwu wzrokowego, utrata widzenia, zmiana ostrości widzenia, zmiana widzenia kolorów, zespół Stevensa i Johnsona, martwica toksyczna rozpływna naskórka, obrzęk naczynioruchowy, łysienie.
Przedawkowanie
Po ewentualnym przedawkowaniu zaleca się stosowanie leczenia podtrzymującego czynności życiowe i utrzymywanie przesączania kłębuszkowego. Swoista odtrutka nie jest znana. Ok. 30% dawki usuwane jest w ciągu trwającej 3 h hemodializy, dwa główne metabolity linezolidu są również w pewnym stopniu usuwane podczas hemodializy, brak dostępnych danych dotyczących usuwania linezolidu za pomocą dializy otrzewnowej lub hemoperfuzji.
Brak wystarczających danych dotyczących stosowania linezolidu u kobiet w ciąży. Występuje ryzyko toksycznego wpływu na płód podczas stosowania leku u ludzi. Linezolidu nie należy stosować w czasie ciąży, chyba że jest to bezwzględnie konieczne, wyłącznie wtedy, gdy spodziewana korzyść przewyższa możliwe ryzyko.
Linezolid i jego metabolity mogą przenikać do pokarmu kobiecego. Należy zaprzestać karmienia piersią przed rozpoczęciem i nie podejmować go podczas leczenia linezolidem.
I.v., w wlewie trwającym 30–120 min, lub p.o., niezależnie od posiłków. 600 mg 2 ×/d przez 10–14 dni. W przypadku zakażeń ze współistniejącą bakteriemią nie ma potrzeby zwiększania dawki ani czasu leczenia. Czas leczenia zależy od rodzaju drobnoustroju chorobotwórczego, lokalizacji i nasilenia zakażenia oraz od odpowiedzi klinicznej pacjenta na leczenie. Maks. czas stosowania wynosi 28 dni, nie określono bezpieczeństwa stosowania i skuteczności leczenia >28 dni. U chorych, u których leczenie rozpoczęto preparatem podawanym pozajelitowo, można dokonać zamiany na postać leku do podawania p.o. W przypadku zmiany drogi podawania nie ma potrzeby modyfikacji dawkowania. Nie ma konieczności dostosowywania dawki u osób z zaburzeniami czynności wątroby, zaburzeniami czynności nerek ani u osób w podeszłym wieku. Nie określono bezpieczeństwa ani skuteczności stosowania linezolidu u dzieci i młodzieży <18 lat, brak zaleceń dotyczących dawkowania w tej grupie wiekowej.
Jeśli podczas leczenia wystąpią zawroty głowy, nie należy prowadzić pojazdów i obsługiwać urządzeń mechanicznych.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
